Page 70 - biologia5

Protisty chorobotwórcze
Wiele gatunków protistów to pasożyty wywołujące choroby u ludzi.

Pełzak czerwonki (inaczej pełzak okrężnicy) – protist żyjący w jelicie grubym
człowieka; wywołuje chorobę znaną jako czerwonka pełzakowata. Do zakażenia
dochodzi drogą pokarmową, najczęściej po spożyciu zakażonej wody i owoców.
Objawami czerwonki pełzakowatej są m.in. gorączka i ostra biegunka, a w później-
szym stadium – krwawienie z układu pokarmowego. Zakażenia pełzakiem czer-
wonki można uniknąć, jeśli zachowuje się podstawowe zasady higieny: myje się
ręce przed każdym posiłkiem i pije tylko wodę przegotowaną lub pochodzącą ze
sprawdzonego źródła.

Toksoplazma – protist wywołujący toksoplazmozę, chorobę, która jest szczególnie
niebezpieczna dla kobiet w ciąży, ponieważ może prowadzić do uszkodzenia pło-
du lub utraty ciąży. Toksoplazma powszechnie występuje u kotów. Do zakażenia
człowieka najczęściej dochodzi drogą pokarmową w wyniku spożycia żywności
zanieczyszczonej odchodami kotów lub mięsa zwierząt (np. świni oraz drobiu), które
zaraziły się chorobą od kotów. Ryzyko zakażenia możemy ograniczyć, dbając o wła-
ściwe przygotowanie posiłków (dokładne mycie owoców i warzyw, gotowanie mię-
sa), a także pamiętając o myciu rąk po każdym kontakcie z kotem. Leczenie polega
na podawaniu antybiotyków i leków przeciwpasożytniczych.

Lamblia jelitowa – protist wywołujący jedną z najczęstszych chorób pasożyt-
niczych człowieka zwaną lambliozą lub giardiozą (od łacińskiej nazwy lamblii –
Giardia lamblia). Szacuje się, że w Polsce zarażenie tym protistem może dotyczyć
1 dorosłych i nawet połowy dzieci. Lamblia jelitowa występuje w przewodzie pokar-
10
mowym, m.in. w jelicie cienkim. Dzięki wiciom może się przemieszczać, a przyssaw-
ka umożliwia jej przyczepienie się do ściany przewodu pokarmowego. Najczęściej
do zarażenia lamblią dochodzi w wyniku spożycia zanieczyszczonej wody. O zara-
żeniu tym protistem mogą świadczyć bóle brzucha, biegunki i zaparcia, zaburzenia
trawienia. Choroba jest leczona za pomocą leków przeciwpasożytniczych.

Zarodziec malarii – protist wywołujący malarię, najpowszechniejszą chorobę pa-
sożytniczą w krajach Afryki, Ameryki Południowej oraz południowej Azji, gdzie jest
gorąco. Malaria rozwija się szybko i prowadzi m.in. do rozpadu krwinek czerwonych
i uszkodzenia narządów wewnętrznych. Do pierwszych objawów choroby należą:
gorączka, bóle mięśni oraz wymioty. Leczenie polega na podaniu leków przeciw-
gorączkowych, przeciwdrgawkowych i nawadnianiu organizmu. Ryzyko zakażenia
malarią możemy ograniczyć, przyjmując leki przeciwmalaryczne w trakcie wyjazdu
do krajów, w których występuje ta choroba, a także korzystając ze środków che-
micznych i odzieży chroniącej przed ukąszeniami komarów.

68
68

0625_Biologia_5_.indd 68 25.06.2018 13:28:35