Page 135 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

Przepływ ładunków w cieczach i gazach

Na lekcjach chemii zapewne poznałeś zjawisko dysocjacji elektrolitycznej. Wiesz Cl H O H
już, że roztwory wodne, w których znajdują się zdysocjowane cząsteczki soli, za- Na
sad i kwasów, nazywamy elektrolitami. W elektrolitach jony mogą poruszać się H Cl
ruchem chaotycznym, zderzając się z cząsteczkami lub z innymi jonami. Na H O
Jeżeli w elektrolicie zanurzymy dwie różnoimiennie naelektryzowane płyt- H Na
ki (elektrody) wykonane z przewodnika, to nastąpi uporządkowany ruch jo- O H Cl
nów w roztworze (il. 4.5). Do elektrody dodatniej (anody) wędrować będą jony
ujemne (aniony), a do elektrody ujemnej (katody) – jony dodatnie (kationy). 4.5 Uporządkowany ruch jonów
w elektrolicie – roztworze soli
kuchennej
Przepływ prądu elektrycznego w niektórych cieczach polega
na uporządkowanym dwukierunkowym ruchu jonów elektrolitu.

Przepływ prądu elektrycznego może odbywać się również w gazach, gdyż
zawsze znajduje się w nich pewna niewielka liczba jonów dodatnich, jonów
ujemnych oraz elektronów swobodnych. Gdy jony gazu lub elektrony znajdą Ciekawe!
się w polu elektrycznym, nabierają większej prędkości i, zderzając się z obo- W metalu ogrzanym do 1000 K elektro-
jętnymi cząsteczkami gazu, powodują ich jonizację (odrywanie się elektronów ny swobodne uzyskują tak dużą energię
od cząsteczek gazu). Jednym z najczęściej występujących czynników wywołu- kinetyczną, że „wyskakują” z powierzchni
jących jonizację gazów jest wysoka temperatura. metalu. Wokół niego tworzy się chmura
elektronów. Zjawisko to nosi nazwę ter-
moemisji. Elektrony wysyłane przez roz-
Prąd elektryczny w gazie zjonizowanym tworzą jony lub elektrony grzane metale mogą być wykorzystane
poruszające się pod wpływem sił elektrycznych. jako nośniki ładunków elektrycznych
w próżni.

W skrócie Czy już umiesz? Sprawdź się!

O O Prądem elektrycznym nazywamy uporządkowany 1 Wykonaj doświadczenia potwierdzające rozładowanie
(ukierunkowany) ruch elektronów swobodnych dwóch elektroskopów naelektryzowanych
w przewodniku metalowym. różnoimiennie po połączeniu ich przewodnikiem.
Wyjaśnij zaobserwowane zjawisko. Sprawdź i wyjaśnij,
O O Przepływ prądu elektrycznego w niektórych cieczach co zaobserwujesz, jeśli naelektryzowane elektroskopy
polega na uporządkowanym dwukierunkowym ruchu połączysz szklaną lub ebonitową pałeczką.
jonów elektrolitu. Do elektrody dodatniej (anody)
przemieszczają się jony ujemne (aniony), a do elektrody 2 Podaj przykłady sytuacji, w których spotykamy się
ujemnej (katody) płyną jony dodatnie (kationy). z przepływem ładunków elektrycznych w przewodniku.
O O Prąd elektryczny w gazie zjonizowanym tworzą 3 Oceń prawdziwość podanych zdań.
jony lub elektrony poruszające się pod wpływem sił A. Ukierunkowany ruch elektronów swobodnych
elektrycznych. w przewodniku metalowym nazywamy prądem
elektrycznym.
B. W czasie przemieszczania się w przewodniku
elektrony zderzają się z jonami sieci krystalicznej
i przekazują im część energii.
C. Temperatura przewodnika maleje, gdyż
przemieszczające się elektrony tracą część energii.

133