Page 173 - geografia 7

4.5 Przemiany polityczne i gospodarcze po 1989 r. a struktura zatrudnienia

Podejmij temat

Który zestaw znaków odpowiada ko-
nurbacji katowickiej, a który – aglome-
racji łódzkiej? Uzasadnij swój wybór.

Zmiany polityczne przyczyną zmian gospodarczych Aglomeracja łódzka
W okresie funkcjonowania gospodarki centralnie planowanej państwo rolnictwo 5,6% przemysł 50,0%
było właścicielem większości zakładów przemysłowych i tym samym głównym
pracodawcą w całym kraju. Władze centralne ustalały kierunki rozwoju go-
spodarczego, skupiając się głównie na przemyśle. W aglomeracji łódzkiej
dominowało włókiennictwo i przemysł odzieżowy, z kolei w konurba-
cji katowickiej (nazywanej również górnośląską lub śląską) – górnictwo, usługi 44,4% 1988 r.
hutnictwo, przemysł maszynowy, metalowy i energetyka. W obu regionach
w przemyśle było zatrudnionych bardzo wiele osób. W fabrykach włókienni- rolnictwo 0,2% usługi 70,2%
czych i odzieżowych pracowały głównie kobiety, w przemyśle ciężkim konur-
bacji katowickiej – przede wszystkim mężczyźni. Z kolei zatrudnienie w rol-
nictwie miało i ma niewielkie znaczenie. Przed 1989 r. odsetek zatrudnionych przemysł 29,6%
w tym sektorze wynosił kilka procent, a obecnie nawet mniej niż 1% (il. 4.53).
2017 r.

Wpływ restrukturyzacji przemysłu po 1989 r. na rynek pracy
Konurbacja katowicka
Przemiany polityczne i gospodarcze po 1989 r. – polegające na przejściu od rolnictwo 4,2% przemysł 61,1%
gospodarki centralnie planowanej do gospodarki wolnorynkowej,
opartej na swobodnie prowadzonej działalności gospodarczej – spowodowały
zmiany w wielu obszarach. Rodzaj i wielkość produkcji oraz ceny wyrobów
stały się zależne od zapotrzebowania (popytu), a nie od decyzji rządu. Więk- usługi 34,7%
szość zakładów stała się spółkami skarbu państwa albo została sprywatyzowa- 1988 r.
na. Powstały prywatne firmy, państwo przestało być głównym pracodawcą.
Pojawiły się nowoczesne usługi, a w przemyśle – nowe, innowacyjne tech- rolnictwo 0,05% usługi 63,82%
nologie. Likwidowano albo unowocześniano niedochodowe zakłady pracy,
a automatyzacja sprawiała, że do prowadzenia produkcji potrzebnych było przemysł 36,13%
coraz mniej osób. Wszystko to powodowało wzrost bezrobocia i konieczność
przekwalifikowania się wielu pracowników.
2017 r.
1. Zadanie w parach: podajcie po dwie cechy gospodarki centralnie planowanej
i gospodarki wolnorynkowej. Zapiszcie je w zeszycie. Z różnych źródeł 4.53 Struktura zatrudnienia
dowiedzcie się, jakie zmiany polityczne nastąpiły w Polsce w 1989 r. według sektorów

171

1128_883352 _geografia_kl7_LIFT_DRUK.indd 171 28.11.2022 21:34:01
1128_883352 _geografia_kl7_LIFT_DRUK.indd 171
28.11.2022 21:34:01