Page 84 - mat kl 4 cz.1

Aby zapisać w systemie rzymskim liczby większe niż 39, należy poznać jeszcze kilka cyfr rzym-
skich. Oto one:
L – 50 C – 100 D – 500 M – 1000

Zasada tworzenia liczb jest taka sama jak dla liczb od 1 do 10:

I – 1 X – 10 C – 100
II – 2 XX – 20 CC – 200
III – 3 XXX – 30 CCC – 300
IV – 4 XL – 40 (bo o 10 mniej niż 50 ) CD – 400 (bo o 100 mniej niż 500 )
V – 5 L – 50 D – 500
VI – 6 LX – 60 DC – 600
VII – 7 LXX – 70 DCC – 700
VIII – 8 LXXX – 80 DCCC – 800
IX – 9 XC – 90 (bo o 10 mniej niż 100 ) CM – 900 (bo o 100 mniej niż 1000 )

Ciekawe! 5. Zapisz w zeszycie liczby w systemie rzymskim.
Na tarczy niektórych zegarów a) 101, czyli 100 i 1 b) 140, czyli 100 i 40
stosuje się dla godziny czwartej c) 91, czyli 90 i 1 d) 295, czyli 200 i 90, i 5
oznaczenie IIII zamiast IV, co jest e) 410, czyli 400 i 10 f ) 904, czyli 900 i 4
sprzeczne z ogólnie przyjętymi za- g) 1409, czyli 1000 i 400, i 9 h) 3249, czyli 3000 i 200, i 40, i 9
sadami. Wynika to z tradycji. Tak
zapisana jest godzina czwarta
na najstarszym istniejącym zega- Więcej na temat
rze znajdującym się w katedrze
w Wells [czyt. łels] w Anglii, który po- Pierwsza ilustracja przedstawia znaki używane
wstał pod koniec XIV w. W tamtym do zapisywania liczb w starożytnym Egipcie,
czasie był to powszechny spo sób a druga – znaki babilońskie należące do najstar-
zapisywania liczby cztery w syste- szych na świecie. Babilończycy pisali pismem,
mie rzymskim. które nazywamy klinowym.

6. Zapisz w zeszycie pismem klinowym
swój numer z dziennika.

Zegar z tak zapisaną czwórką
znajduje się np. w Łowiczu.