Page 42 - biologia5

Obrona przed wirusami
Bakterie, rośliny i zwierzęta wykształciły różne sposoby obrony przed wirusami. U zwierząt i ludzi głów-
ną rolę w walce z wirusami – a także innymi czynnikami chorobotwórczymi, np. bakteriami – odgrywa
układ odpornościowy. Należą do niego m.in. krwinki białe obecne we krwi i innych tkankach
(il. 1.31). Jeśli układ odpornościowy skutecznie zwalcza czynniki chorobotwórcze, mówimy, że organizm
jest odporny na choroby.

Jeszcze inne krwinki białe
Niektóre krwinki białe produkują specjalne białka
„pochłaniają” wirusy, wirus nazywane przeciwciałami
a także zaatakowane
przez nie komórki

Inne rodzaje krwinek
białych odpowiadają
za przekazywanie
informacji o ataku
wirusa Przeciwciała są to cząsteczki, które przyłączają się
do wirusów lub zakażonych nimi komórek i niszczą je

1.31 Istnieje wiele rodzajów krwinek białych niszczących wirusy i zakażone nimi komórki

Naturalną odporność organizmu można wspomagać
Przebycie niektórych chorób wirusowych, np. wieku dziecięcego, daje odporność organizmu na daną
chorobę najczęściej na całe życie.
Odporność tę można osiągnąć także dzięki szczepieniom. Szczepionki zawierają określone wirusy
lub bakterie, które zostały przygotowane tak, by nie wywołać choroby, lecz pobudzić białe krwinki do
walki (il. 1.32). Dzięki upowszechnieniu szczepionek wiele chorób wirusowych zostało niemal całkowicie
pokonanych.

1 3
W preparacie szczepionki 2 Krwinki białe zapamiętują wirusy
znajdują się wirusy i bakterie, które i bakterie wstrzyknięte w szczepionce;
Wstrzyknięcie szczepionki uaktywnia
Wstrzyknięcie szczepionki uaktywnia
Gdy w czasie infekcji do organizmu
Gdy w czasie infekcji do organizmu
białe krwinki, które niszczą
białe krwinki, które niszczą
dostaną się wirusy lub bakterie
przypominają te odpowiedzialne Wstrzyknięcie szczepionki w przypadku infekcji tymi wirusami
dostaną się wirusy lub bakterie
obecne w niej wirusy lub bakterie
obecne w niej wirusy lub bakterie
zapamiętane przez układ odpornościowy,
zapamiętane przez układ odpornościowy,
2. Białe krwinki zapamiętują wirusy lub
za rozwój określonych chorób; uaktywnia krwinki białe, które czy bakteriami natychmiast
2. Białe krwinki zapamiętują wirusy lub
(w szczepionce podaje się wirusy lub
(w szczepionce podaje się wirusy lub
białe krwinki natychmiast przystępują do
białe krwinki natychmiast przystępują do
bakterie wstrzyknięte w szczepionce.
bakterie wstrzyknięte w szczepionce.
są one jednak osłabione produkują przeciwciała niszczące przystępują do ich niszczenia.
ich niszczenia.
ich niszczenia.
bakterie w małych ilościach i osłabione,
bakterie w małych ilościach i osłabione,
i podawane w małych ilościach, aby bakterie i wirusy obecne Dodatkowo zwiększają swoją liczbę,
aby szczepionka nie wywołała choroby).
aby szczepionka nie wywołała choroby).
szczepionka nie wywołała choroby w szczepionce by skutecznie zwalczać wroga
1.32 Powstające w wyniku szczepienia przeciwciała są jak wojsko broniące organizmu. Po kolejnym ataku danego wirusa
krwinki białe szybko się namnażają i zwalczają wirusa oraz zaatakowane przez niego komórki
40
0625_Biologia_5_.indd 40 25.06.2018 13:27:44