Page 132 - biologia 6

Krok po kroku

Jak obserwować bezkręgowce w najbliższym otoczeniu?

Bezkręgowce, które są organizmami zmiennocieplnymi najlepiej obserwować w środowisku przyrodniczym wiosną i latem.
1 Wybierz się na spacer. Obserwuj uważnie przyrodę. Z całą pewnością spotkasz jakiegoś przedstawiciela stawono-
gów. Następne punkty pomogą określić, do której grupy go zaliczyć.

2 Spójrz na jego ciało. Z ilu części się składa?

3 Policz, ile par odnóży ma napotkane zwierzę.
4 Czy ma skrzydła?

5 Teraz przypomnij sobie, co wiesz o owadach, pajęczakach i skorupiakach. Zdobyta wiedza pozwoli ci przyporządko-
wać obserwowany okaz do jednej z tych grup. Aby oznaczyć spotkany organizm, możesz skorzystać z prostego klucza
w podręczniku (s. 126–128) lub z atlasu stawonogów.

Czy bezkręgowce można obserwować jesienią i zimą?

Polska leży w umiarkowanej strefi e klimatycznej. Mamy 4 pory
roku, podczas których zmieniają się warunki do życia zwierząt.
Wiosną i latem, kiedy jest ciepło, możemy zobaczyć w naturze wie-
le bezkręgowców. Miesiące jesienne i zimowe to czas znacznego
spowolnienia ich funkcji życiowych i okres przebywania w ukryciu.
Zwierzęta bezkręgowe żyjące na obszarze naszego kraju musiały się
przystosować do warunków panujących zimą: niskiej temperatury
Diapauza – okresowy stan
zahamowania rozwoju powietrza, która powoduje zamarzanie gleby, opadów śniegu i bar-
wywołany zmianą warunków dzo ograniczonej dostępności pokarmu. Wykształciły one różne
w środowisku, np. temperatury. strategie pozwalające przetrwać im zimę, która jest szczególnie nie-
Dotyczy głównie owadów. przyjazna dla zwierząt zmiennocieplnych, jakimi są bezkręgowce.
Te, dla których środowiskiem życia jest woda, spędzają w niej
także zimę. Nurt płynącej rzeki nie pozwala na całkowite jej za-
marznięcie, a w głębszych zbiornikach wód stojących, nawet gdy
woda zamarza na powierzchni, pod lodem utrzymuje się tempera-
o
tura + 4 C.
Dla bezkręgowców lądowych zima jest okresem krytycznym. Ze
względu na niską temperaturę rozwój wielu owadów zostaje zaha-
4.12 Pędraki chrabąszcza mowany, co określa się jako diapauzę. Diapauza dotyczy różnych
majowego spędzają 3 lata stadiów rozwoju. Jaja ćmy brudnicy mniszki zimują złożone np. pod
w glebie, kilkukrotnie w tym korą drzew. Niekorzystny zimowy czas w stadium larwy spędzają
czasie liniejąc chrabąszcz majowy (il. 4.12) czy modraszek arion (il.4.13).

130

0604_881341_Biologia_6_DRUK.indd 130 04.06.2019 11:34:34