Page 187 - biologia 7

Więcej na temat

Obojnactwo

Człowiek należy do organizmów rozdzielnopłciowych. Zawiązki gonad powstają u dziecka podczas pierwszych
tygodni ciąży. Początkowo są takie same u chłopca i dziewczynki. Przekształcenie zawiązka gonady w jądro
(męski gruczoł płciowy) zależy od obecności i aktywności fragmentu materiału genetycznego określanego skró-
tem SRY (ang. Sex Determining Region Y, czyt. seks determinin ridżion uai). Komórki, które budują tworzące się
jądro, wydzielają m.in. męskie hormony płciowe. Wpływają one na powstawanie kolejnych elementów męskiego
układu rozrodczego, np. nasieniowodów i pęcherzyków nasiennych. W przypadku braku aktywności wymienio-
nego fragmentu materiału genetycznego zawiązek gonady przekształca się w jajnik. Niekiedy jednak u tej samej
osoby rozwijają się elementy zarówno męskiego, jak i żeńskiego układu rozrodczego. W takiej sytuacji mówi się
o obojnactwie lub hermafrodytyzmie. Szacuje się, że obojnactwo występuje u jednego na 20 tys. urodzonych
dzieci. Wykształcenie elementów budowy żeńskiego układu rozrodczego i męskiego układu rozrodczego u jed-
nej osoby może być spowodowane m.in. niewystarczającą aktywnością fragmentu SRY, co umożliwia powsta-
nie elementów żeńskiego układu rozrodczego, a równocześnie częściowo inicjuje rozwój elementów męskiego
układu rozrodczego. Obojnactwo może być również skutkiem działania niektórych leków, a także nieprawidło-
wego poziomu hormonów płciowych wytwarzanych przez rozwijające się dziecko.

W skrócie

Podstawowym zadaniem układu rozrodczego jest wytworzenie gamet,
czyli komórek służących do rozmnażania, umożliwiających zachowanie
gatunku.

W skład męskiego układu rozrodczego wchodzą m.in. jądra, najądrza,
nasieniowody, prącie (penis) i moszna. Układ ten umożliwia wprowadzenie
plemników do żeńskiego układu rozrodczego.
Żeński układ rozrodczy tworzą m.in. jajniki, jajowody, macica i pochwa oraz
srom. Układ ten umożliwia rozwój dziecka podczas ciąży, a także poród.

Czy już umiesz? Sprawdź się!

1 Podaj nazwę narządu układu rozrodczego, który:
a) stanowi miejsce rozwoju dziecka podczas ciąży,
b) odpowiada za dojrzewanie i magazynowanie plemników,
c) jest zbudowany z nabłonka urzęsionego i mięśni gładkich.
2 Wyjaśnij pojęcia:

a) nasieniowody,
b) worek mosznowy,
c) prostata.
3 Wymień elementy, które występują pojedynczo w układzie rozrodczym:
a) żeńskim,
b) męskim.

185

06.12.2022 16:42:41
1206_883350_biologia_kl7_LIFT_DRUK.indd 185
1206_883350_biologia_kl7_LIFT_DRUK.indd 185 06.12.2022 16:42:41