Page 42 - 881406_ biologia 8 cwiczenia_SRODKI

4 Wykonaj polecenia.
a) Wśród wymienionych cech człowieka podkreśl te, które wskazują na
przystosowanie do sprawnej i precyzyjnej manipulacji kończyną górną.

długie palce poruszające się niezależnie duża ruchomość stawów dłoni
długie ramiona kończyny górne krótsze niż kończyny dolne kulisty staw barkowy
przeciwstawny kciuk zawiasowy staw łokciowy

b) Ssaki inne niż człowiek mają kończyny przystosowane do latania albo
szybkiego biegania, albo pływania. Przeprowadźcie w grupach rozmowę, jak
mogłaby się zmienić przednia kończyna ludzka, gdyby człowiek:
1. musiał się sprawnie poruszać w środowisku wodnym,
2. wykonywał wszystkie czynności, używając jedynie klawiatury telefonu
komórkowego.
Swoje pomysły spiszcie w zeszytach lub przedstawcie na plakacie.

5 Zapoznaj się z tekstem i odpowiedz na pytania.
Nazwa neandertalczyk pochodzi od doliny Neandertal, położonej w Niemczech niedaleko mia-
sta Düsseldorf. Tam po raz pierwszy odkryto duże fragmenty szkieletu, który uznano za nale-
żący do innego gatunku człowieka niż Homo sapiens. Obecnie znamy ponad 400 fragmentów
takich szkieletów. Dzięki temu nasza wiedza o neandertalczykach znacznie się poszerzyła. Ich
szczątki znaleziono w wielu innych krajach Europy: w Hiszpanii, Francji, Włoszech, Wielkiej Bry-
tanii, Belgii, Chorwacji, Portugalii, Rumunii, Czechach i Polsce. W 2009 r. w hiszpańskich gro-
tach Aviones i Antón znaleziono przypisywane neandertalczykom ozdoby – barwione i ręcznie
dziurkowane muszle morskie, prawdopodobnie używane jako naszyjniki. Znajdujące się tam
grudki czerwonego i żółtego pigmentu uznano za kosmetyki używane przez neandertalczyków.
Badania DNA szczątków wykazały podobieństwo do DNA społeczności człowieka rozumnego
zasiedlającego Europę i Azję, co uznano za dowód krzyżowania się tych 2 gatunków. Szkielety
neandertalczyków odznaczają się masywnością. Ta cecha jest obecnie uznawana za wyraz
przystosowania do zimnego klimatu. Uważa się, że w okresie zlodowaceń neandertalczycy
używali odzieży, która chroniła ich przed chłodem. Mają oni także kość gnykową (położoną
w krtani) bardzo podobną do kości gnykowej człowieka. Na tej podstawie sądzi się, że nean-
dertalczycy posługiwali się mową.

a) Gdzie żył neanderalczyk?

b) Jakie są dowody kontaktów człowieka neandertalskiego z człowiekiem
rozumnym?

40