Page 66 - geografia 5

Węgiel – nie tylko opał

Na Wyżynie Śląskiej, oprócz kopalń, powstało wiele zakładów przemysłowych przetwarzających wę-
giel kamienny, zwłaszcza takich, które do procesu produkcji potrzebują go w dużej ilości. To m.in.
huty, w których do wytopu stali używa się koksu (produktu wytwarzanego z węgla kamiennego)
i żelaza (metalu pozyskiwanego z surowca zwanego rudą żelaza). Olbrzymiej ilości węgla potrzebują
elektrownie wytwarzające prąd elektryczny. Ten surowiec wykorzystuje się także do wytwarzania
innych produktów, np. lekarstw, barwników, tworzyw sztucznych. Duże zakłady przemysłowe są cha-
rakterystycznym elementem krajobrazu tego regionu.

produkcja barwników produkcja leków

Zastosowanie
węgla
kamiennego

produkcja tworzyw sztucznych produkcja energii

Skupisko dużych miast

Odkrycie złóż węgla kamiennego i jego intensywne wydobywanie od XIX wieku spowodowało powstawa-
nie osiedli miejskich w pobliżu kopalń. Z czasem zaczęto wykorzystywać węgiel w hutach, a potem budo-
wano kolejne zakłady przemysłowe z wieloma miejscami pracy. W ten sposób na Wyżynie Śląskiej powstało
i rozwinęło się kilkanaście dużych miast i kilkadziesiąt małych. Graniczą one ze sobą i często w krajobra-
zie nie widać wyraźnych różnic między nimi. Część z nich połączona jest wspólną siecią tramwajową.
W żadnym innym regionie Polski nie ma takiego skupiska dużych miast (il. 2.50). Ich miesz-
kańcy kultywują tradycje i kulturę regionu. Zarówno w miastach, jak i na wsi ciągle żywa i powszech-
nie używana jest gwara śląska. W czasie świąt i uroczystości górnicy noszą strój galowy, a swoje święto
4 grudnia – zwane Barbórką – obchodzą bardzo uroczyście.

64