Page 71 - geografia 5

Na podstawie ilustracji 2.55
opisz wygląd wąwozu. Określ,
jakie są jego zbocza i dno. Czy
może płynąć w nim woda?

Jedne z piękniejszych wąwozów
można podziwiać w okolicach
Kazimierza Dolnego oraz Kra-
śnika. Odnajdź te miejscowości
na mapie ogólnogeograficznej
Polski w atlasie lub w podręcz-
niku (s. 145).
2.55 Wąwóz lessowy

Less i czarnoziemy

Wyżynę Lubelską na znacznej powierzchni pokrywa less – zwięzła,
ale miękka, żółta skała, bardzo podatna na działanie wody. Typo-
wym elementem krajobrazu lessowego, zwłaszcza tam gdzie warstwa
skały jest gruba, są wąwozy (il. 2.55). Na skałach lessowych Wyżyny
Lubelskiej wytworzyły się najżyźniejsze gleby – czarnoziemy.

Więcej na temat

Od czego zależy jakość gleby?

Powierzchniową warstwę ziemi tworzą gleby. Składają się one z okruchów
skał i minerałów oraz rozłożonych szczątków roślin i zwierząt, czyli składni-
ków organicznych. Składniki organiczne nazywane są próchnicą. Jakość
gleb zależy od rodzaju skał, na których one powstały, i od zawartości próch-
nicy. Ważną rolę w tworzeniu gleb odgrywa woda. Wpływa ona na roślin-
ność, która porasta dany obszar, a także na rozkład roślin i zwierząt oraz
rozpad skał. Żyzne gleby zawierają dużo próchnicy oraz substancji mineral-
nych niezbędnych do życia i rozwoju roślin. Tworzą się się m.in. na podłożu
lessowym i gliniastym, mało żyzne – np. na piaszczystym.
Przykładami żyznych gleb występujących na Wyżynie Lubelskiej są: czar-
noziemy (pod roślinnością trawiastą na lessach), gleby brunatne (pod W glebie wyróżniamy kilka
lasami liściastymi i mieszanymi, na różnych rodzajach skał, m.in. na glinach) poziomów. Pod ściółką
leśną lub roślinami znajduje
i rędziny (utworzone na skałach wapiennych). się warstwa próchnicy,
Jakość gleby można poprawić, wykonując różne zabiegi na polach: nawo- a najgłębiej – skała, z której
2.54 Warunki naturalne rozwoju rolnictwa w Polsce żenie, nawadnianie, odwadnianie czy odpowiednią orkę. utworzyła się gleba

69