Page 206 - geografia 7

Ciekawe! Wizna to wieś licząca ok. 1300 mieszkańców. W przeszłości miała ona
prawa miejskie. Pamiątką tych czasów jest rynek i odbiegające od niego uli-
ce, czyli układ dróg typowy dla miast. Dobrze go widać na planie (il. 5.18).
Przy głównym placu znajdują się: szkoła, komisariat policji, remiza strażacka,
urząd gminy, poczta, ośrodek zdrowia. W Wiźnie dominuje zabudowa jed-
norodzinna. Miejscowość jest położona na prawym, wysokim brzegu Narwi,
nieco poniżej ujścia Biebrzy. Na lewym, niskim brzegu nie ma żadnych zabu-
dowań. Oprócz krajobrazu typowego dla doliny rzecznej w okolicy występuje
także krajobraz polodowcowy ze wzniesieniami. Na jednym z nich stał kiedyś
Ukształtowanie terenu w okolicach Wi-
zny wykorzystano w przeszłości do bu- zamek, który odwiedzała królowa Bona. Według legendy władczyni mogła się
dowy linii fortyfikacyjnej. W początkach z niego dostać karetą podziemnym tunelem do kościoła, który został usytu-
II wojny światowej rozegrała się tu bitwa owany ok. 1 km od warowni. Prześledzimy zależności między poszczególnymi
nazywana Polskimi Termopilami – ze elementami środowiska geograficznego okolicy Wizny.
względu na ogromną przewagę wojsk 1. Tereny rozciągające się po lewej stronie Narwi to malownicze łąki i pa-
niemieckich nad polskimi i bohaterską stwiska z licznymi kępami krzewów i niskich drzew, a także z wieloma
obronę naszych żołnierzy pod dowódz- starorzeczami i innymi zagłębieniami wypełnionymi wodą. Mimo że gle-
twem kapitana Władysława Raginisa.
by są tu bardzo żyzne (mady), nie ma pól uprawnych, ponieważ teren jest
zalewany rokrocznie. Często znajduje się pod wodą przez całą wiosnę,
a nieraz nawet dużą część lata. W związku z tym występuje tam roślin-
ność lubiąca podmokłe podłoże, np. wierzby, olsze, trzciny.
2. Po prawej stronie Narwi występują mało żyzne gleby bielicowe i bru-
natne. Uprawia się na nich rośliny o małych wymaganiach glebowych,
przede wszystkim żyto i ziemniaki.
3. Osada powstała na prawym brzegu, który gwarantował mieszkańcom
ochronę ich domów przed powodziami, a także miał walory obronne –
bronił przed najeźdźcami.
4. Różne wyniesienie doliny po obu stronach rzeki (niski lewy brzeg i wysoki
prawy brzeg) jest przyczyną różnego zagospodarowania terenu.
5. Ulokowanie miejscowego cmentarza na niewielkim wzniesieniu ma kon-
sekwencje dla okolicznych gospodarstw. Pobierana z przydomowych
studni woda może być wykorzystywana jedynie w celach gospodarczych,
nie nadaje się do picia (il. 5.19).

5.19 Okolice cmentarza w Wiźnie Wspomnienia Grzegorza Pruszko:
W dzieciństwie odwiedzałem moją ciocię mieszkającą przy samym cmentarzu. Często
zaglądałem do studni na podwórzu, przyglądałem się, czy woda w niej odbiega wy-
glądem od wody w innych studniach. Wyjaśniono mi, że woda gruntowa ze wzniesie-
nia z cmentarzem dostaje się do studni i dlatego woda stamtąd nie nadaje się do picia.

6. W środkowej części wsi zabudowa jest zwarta, gospodarstwa zajmują
małe powierzchnie (il. 5.20). Im bardziej oddalamy się od rynku, tym
większe stają się posesje. Na obrzeżach miejscowości do gospodarstw bez-
5.20 Zabudowa Wizny pośrednio przylegają pola uprawne bądź łąki i pastwiska.

204

28.11.2022 21:34:53
1128_883352 _geografia_kl7_LIFT_DRUK.indd 204
1128_883352 _geografia_kl7_LIFT_DRUK.indd 204 28.11.2022 21:34:53