Page 96 - geografia 7

Zespoły miejskie
Oborniki
Szamotuły
Wskutek rozrastania się miast niekiedy tworzą się ich skupiska (tzw. zespoły
Murowana Goślina
miejskie), które mogą przyjmować różne formy (il. 2.60). Jeżeli wokół jed-
Pobiedziska
Poznań nego dużego miasta rozwijają się mniejsze ośrodki, powiązane z nim zależ-
Swarzędz nościami – przy czym ośrodek główny jest dominujący zarówno pod wzglę-
dem wielkości, jak i pełnionych funkcji – to taki zespół miejski nazywamy
Kostrzyn
Buk aglomeracją monocentryczną (tzn. z jednym centrum). Przykładami
Luboń
Puszczykowo są aglomeracje: warszawska, krakowska, łódzka, wrocławska, poznańska,
Stęszew Kórnik
a w innych europejskich państwach: paryska, londyńska, moskiewska.
Mosina
A Środa Wielkopolska Czasami rozwój miast powoduje połączenie kilku czy kilkunastu miast
równorzędnych pod względem wielkości i pełnionych funkcji. Taki zespół
Tarnowskie Góry Miasteczko Śl.
Siewierz miejski nazywa się konurbacją, inaczej aglomeracją policentryczną
Radzionków Piekary Śl. Dąbrowa (tzn. z kilkoma centrami). Przeważnie tego rodzaju skupiska powstają w miej-
Pyskowice Bytom Wojkowice Górnicza scu wydobycia surowców mineralnych, na obszarach mocno uprzemysłowio-
Zabrze Czeladź
Gliwice S. Śl. nych. Wraz z rozrostem miast w konurbacji coraz trudniej dostrzec między
Będzin
Św. Sosnowiec
Ruda Śl. Ch. Mysłowice nimi granice. Przykładami takich aglomeracji są: konurbacja górnośląska
Knurów Katowice (inaczej: katowicka lub śląska) i trójmiejska, a w Niemczech – Zagłębie Ruhry.
Czerwionka- Mikołów Jaworzno
-Leszczyny Przyczyny rozwoju największych miast Polski
Łaziska Imielin
Orzesze Górne Lędziny
Rybnik Tychy
Bieruń Chełmek Największymi miastami w każdym państwie są zazwyczaj stolice. Tak też jest
B Żory Oświęcim w naszym kraju. Siedziba władz państwa przyciąga pracowników administra-
Miasta o liczbie cji, ale również kultury, nauki, a sama stolica jest atrakcyjna dla inwestorów,
mieszkańców (w tys.)
autostrady, co wynika z bliskości ośrodka władzy i względów prestiżowych. Z podobnych
powyżej 500 drogi ekspresowe
drogi krajowe powodów, choć na mniejszą skalę, rozwijają się stolice województw.
100–500 Czynnikami sprzyjającymi powstawaniu i rozwijaniu się miast są:
drogi wojewódzkie
50–100 • bliskość wielkich rzek jako dróg handlowych i źródeł wody pitnej (Kra-
25–50 Ch. – Chorzów ków, Wrocław, Toruń, Warszawa),
S. Śl. – Siemianowice
10–25 Śląskie • dostęp do morza z korzystnymi warunkami budowy portów (Gdańsk,
5–10 Św. – Świętochłowice Gdynia, Szczecin, Kołobrzeg, Ustka),
2.60 Schemat aglomeracji • istnienie szlaków komunikacyjnych (Kalisz, Tarnów),
monocentrycznej – aglomeracja • występowanie surowców mineralnych (Katowice, Dąbrowa Górnicza,
poznańska (A) i aglomeracji Bytom, Sosnowiec, Ruda Śląska, Chorzów, Piekary Śląskie, Gliwice,
policentrycznej (konurbacji) – Bełchatów).
konurbacja górnośląska (B)
Procesy urbanizacyjne
Udział ludności miejskiej w całkowitej liczbie ludności państwa, wojewódz-
twa czy regionu jest nazywany wskaźnikiem urbanizacji. Na świecie
w miastach mieszka 56% ludności, a w Polsce – ok. 60% (2021 r.). Nie licząc
małych państw Europy, które obejmują jedno miasto lub aglomerację, jak
np. Monako, do najbardziej zurbanizowanych należą Belgia, Luksemburg
czy Wielka Brytania, a do najsłabiej – Mołdawia, Chorwacja (patrz tab.
2.61 Katowice są największym na s. 226–229). Warto wiedzieć, że w poszczególnych państwach przyjmu-
miastem konurbacji górnośląskiej je się różne definicje miasta, np. oparte tylko na liczbie ludności, dlatego

94

28.11.2022 21:32:01
1128_883352 _geografia_kl7_LIFT_DRUK.indd 94 28.11.2022 21:32:01
1128_883352 _geografia_kl7_LIFT_DRUK.indd 94