Page 98 - geografia 7

Więcej na temat

Co zadecydowało o rozwoju Łodzi w XIX w.?

Największe miasta w Polsce przeważnie powstały dzięki wymienionym wcze-
śniej czynnikom miastotwórczym, takim jak dostęp do wody, istnienie szla-
ków komunikacyjnych czy występowanie surowców mineralnych. Przez Łódź
nie płynie duża rzeka, a w jej pobliżu nie występują większe złoża surowców
mineralnych. Miasto otrzymało prawa miejskie w połowie XV w. i wraz z nimi
przywilej organizowania targów, ale aż do początku XIX w. było niewielkim
ośrodkiem (z liczbą ludności sporo poniżej 1000 osób). W XIX i XX w. nastąpił
jego gwałtowny rozwój. Liczba ludności wzrosła ok. stukrotnie w ciągu jednego
stulecia (do ponad 500 tys. w 1914 r.) – takich zmian zaludnienia nie notowano
w żadnym innym dziewiętnastowiecznym mieście Europy. Co o tym zadecy-
dowało? W 1820 r. rząd będącego częścią imperium rosyjskiego Królestwa
Polskiego włączył miasto do grupy osad przemysłowych i nadał mu funkcje
ośrodka tkackiego i sukienniczego. Właściwie można powiedzieć, że w XIX w.
Łódź stała się specjalną strefą ekonomiczną, w której przemysłowcy otrzymy-
wali ulgi i przywileje, np. gotowe domy rządowe lub place i wysoką pożyczkę
przeznaczoną na zabudowę. Do miasta przybywali robotnicy i przedsiębiorcy. Biała Fabryka Geyera. To tu
Skupienie w jednym miejscu wielu ludzi z inicjatywą i wielką determinacją zainstalowano pierwszą maszynę
uczyniło z Łodzi potężny ośrodek przemysłowy, eksportujący swoje produkty parową w przemyśle włókienniczym
nawet do Chin. Królestwa Polskiego

W skrócie

W Polsce miastem jest osiedle posiadające prawa miejskie nadane przez
rząd, które ma zwartą zabudowę, a większość jego mieszkańców jest
Ciekawe! zatrudniona w zawodach pozarolniczych.
Wskaźnik urbanizacji w Polsce wynosi ok. 60%. Od wielu lat zmienia się
w niewielkim stopniu.
Najbardziej zurbanizowanymi województwami są: śląskie i dolnośląskie,
a najmniej: lubelskie, podkarpackie i świętokrzyskie.

Czy już umiesz? Sprawdź!

1 Na podstawie atlasu lub innego źródła (np. GUS) wymień pięć
W średniowieczu miasta funkcjonowały największych miast województwa, w którym mieszkasz. Wskaż je na
na podstawie praw miejskich, które da- mapie. Określ ich położenie względem siebie.
wały przywileje, np. tylko tam mógł od-
bywać się handel niektórymi towarami. 2 Wymień trzy powody zmniejszania się liczby mieszkańców większości
To prawo było silnym impulsem rozwoju wielkich miast Polski.
ekonomicznego ośrodków miejskich. Na 3 Napisz notatkę na temat korzyści i problemów wynikających z mieszkania
zdjęciu: Biecz – do połowy XVI w. jedno w mieście oraz na wsi. Dowiedz się, co napisali inni, wymieńcie się
z większych miast Polski. poglądami.

96

28.11.2022 21:32:03
1128_883352 _geografia_kl7_LIFT_DRUK.indd 96
1128_883352 _geografia_kl7_LIFT_DRUK.indd 96 28.11.2022 21:32:03