Page 156 - historia 5
P. 156
7.1 Podzielona Polska
wiek ŚREDNIOWIECZE NOWOŻYTNOŚĆ
V VI VII VIII IX X XI XII XIII XIV XV XVI
1138–1320
– rozbicie dzielnicowe w Polsce
Podejmij temat z Przypomnij, czym był statut Bolesława Krzywoustego.
z Wyjaśnij, na czym polegała wprowadzona przez władcę zasada
senioratu. Przed czym miała ona uchronić Polskę?
Rozbicie dzielnicowe
Zgodnie z zasadą senioratu, wprowadzoną w statucie Bolesława
Krzywoustego, najstarszy z Piastów miał władać dzielnicą senioralną
(jako senior) i sprawować zwierzchnictwo nad dzielnicami pozosta-
łych książąt piastowskich. Bolesław wprowadził tę zasadę, by utrzy-
mać jedność państwa. Stało się jednak inaczej. Po jego śmierci
w 1138 roku Polska stopniowo uległa rozpadowi na kilka samodziel-
nych księstw. W historii naszego kraju rozpoczął się okres rozbicia
dzielnicowego. Trwał on prawie dwieście lat: od 1138 roku do po-
czątku XIV wieku.
Obalenie zasady senioratu
Po śmierci Krzywoustego władzę w dzielnicy senioralnej objął jego
najstarszy syn – Władysław. Nie uszanował on woli ojca i dążył
do odebrania braciom ich dzielnic. Konflikt doprowadził do wybu-
chu wojny domowej, w której bracia pokonali Władysława i wygna-
li go z kraju. Oznaczało to poważne naruszenie zasady senioratu.
W wiekach XII i XIII łamano ją jeszcze kilkakrotnie. Na przykład
w 1180 roku możni ogłosili seniorem najmłodszego syna Bolesława
– Kazimierza Sprawiedliwego, mimo że jeszcze żyli starsi od niego
książęta piastowscy. Łamanie zasady senioratu przyczyniło się do osła-
bienia autorytetu seniora. W XIII wieku książęta dzielnicowi przestali
po prostu uznawać jego zwierzchnictwo. Stali się oni samodzielnymi
Władysław był księciem
krakowskim w latach 1138–1146. panami w swoich dzielnicach. Sprawowali w nich władzę dziedzicz-
Od potomnych otrzymał ną i dzielili ziemie między swoich synów, a ci z kolei między swoich.
przydomek Wygnaniec. W XIII wieku istniało już kilka samodzielnych księstw piastowskich.
154
0626_historia_.indd 154 02.07.2018 11:56:02