Page 156 - historia 5
P. 156

7.1       Podzielona Polska





       wiek                                            ŚREDNIOWIECZE                                    NOWOŻYTNOŚĆ
           V        VI      VII      VIII     IX       X        XI       XII     XIII     XIV      XV      XVI

                                                                                  1138–1320
                                                                                  – rozbicie dzielnicowe w Polsce



       Podejmij temat                            z  Przypomnij, czym był statut Bolesława Krzywoustego.
                                                 z  Wyjaśnij, na czym polegała wprowadzona przez władcę zasada
                                                  senioratu. Przed czym miała ona uchronić Polskę?






                                            Rozbicie dzielnicowe
                                            Zgodnie  z  zasadą  senioratu,  wprowadzoną  w  statucie  Bolesława
                                            Krzywoustego, najstarszy z Piastów miał władać dzielnicą senioralną
                                            (jako senior) i sprawować zwierzchnictwo nad dzielnicami pozosta-
                                            łych książąt piastowskich. Bolesław wprowadził tę zasadę, by utrzy-
                                            mać  jedność  państwa.  Stało  się  jednak  inaczej.  Po  jego  śmierci
                                            w 1138 roku Polska stopniowo uległa rozpadowi na kilka samodziel-
                                            nych księstw. W historii naszego kraju rozpoczął się okres rozbicia
                                            dzielnicowego. Trwał on prawie dwieście lat: od 1138 roku do po-
                                            czątku XIV wieku.


                                            Obalenie zasady senioratu
                                            Po śmierci Krzywoustego władzę w dzielnicy senioralnej objął jego
                                            najstarszy  syn  –  Władysław.  Nie  uszanował  on  woli  ojca  i  dążył
                                            do odebrania braciom ich dzielnic. Konflikt doprowadził do wybu-
                                            chu wojny domowej, w której bracia pokonali Władysława i wygna-
                                            li go z kraju. Oznaczało to poważne naruszenie zasady senioratu.
                                            W wiekach XII i XIII łamano ją jeszcze kilkakrotnie. Na przykład
                                            w 1180 roku możni ogłosili seniorem najmłodszego syna Bolesława
                                            – Kazimierza Sprawiedliwego, mimo że jeszcze żyli starsi od niego
                                            książęta piastowscy. Łamanie zasady senioratu przyczyniło się do osła-
                                            bienia autorytetu seniora. W XIII wieku książęta dzielnicowi przestali
                                            po prostu uznawać jego zwierzchnictwo. Stali się oni samodzielnymi
       Władysław był księciem
       krakowskim w latach 1138–1146.       panami w swoich dzielnicach. Sprawowali w nich władzę dziedzicz-
       Od potomnych otrzymał                ną i dzielili ziemie między swoich synów, a ci z kolei między swoich.
       przydomek Wygnaniec.                 W XIII wieku istniało już kilka samodzielnych księstw piastowskich.

                                        154



   0626_historia_.indd   154                                                                                  02.07.2018   11:56:02
   151   152   153   154   155   156   157   158   159   160   161