Page 108 - historia 8

3.3 Za żelazną kurtyną Stalinizm w gospodarce

Państwa satelickie ZSRS przyjęły system gospodarczy podobny do sowieckiego. Decyzje ekonomiczne
komunistów sprawiły, że spadł poziom życia mieszkańców Europy Środkowo-Wschodniej.
NOWOŻYTNOŚĆ WSPÓŁCZESNOŚĆ
XX XXI Był on o wiele niższy niż w kapitalistycznych państwach zachodnich.
wieki
1956 r. – powstanie 1968 r. – interwencja wojsk
na Węgrzech Układu Warszawskiego w Czechosłowacji

Podejmij temat z Opisz system polityczno-gospodarczy ZSRS pod rządami Stalina.
0

własność
Ciekawe! Sytuacja polityczna krajów Europy Środkowo-Wschodniej prywatna
Po II wojnie światowej władzę w Jugo- Po II wojnie światowej Europa Środkowo-Wschodnia została całkowicie uza-
sławii zdobył Josip Broz-Tito. Zaprowa-
dził on w kraju ustrój autorytarny. Pod leżniona od Moskwy. W Polsce, Czechosłowacji, Rumunii, Bułgarii, Jugosła- W przemyśle, usługach i handlu Gospodarkę wolnorynkową zastąpiło Mieszkańcy państw komunistycznych
przeprowadzono nacjonalizację.
centralne planowanie. Administracja
praktycznie utracili możliwość
rządami Tity Jugosławia była państwem wii, Albanii oraz na Węgrzech i we wschodnich Niemczech władzę przejęli Prywatne przedsiębiorstwa i banki państwowa decydowała o rozdzielaniu prowadzenia prywatnej działalności
komunistycznym, ale cieszyła się nie- komuniści. Prowadzili oni politykę zagraniczną i wewnętrzną zgodnie z inte- przeszły na własność państwa. Zakłady towarów i odgórnie ustalała ceny. gospodarczej. Tym samym
zależnością od ZSRS. Jako jedyny kraj resami Sowietów. Stąd kraje te określa się jako satelickie wobec ZSRS. rzemieślnicze i sklepy wcielano do Czyniła to z pominięciem mechanizmów zostali uzależnieni ekonomicznie
komunistyczny w Europie nie przystąpiła Komuniści wyeliminowali konkurentów do władzy. W tym celu posłuży- spółdzielni kontrolowanych przez władze. rynkowych. od komunistycznej władzy.
do Układu Warszawskiego. Utrzymywa- li się fałszerstwami wyborczymi i terrorem, który wprowadzili przy pomocy
ła też ożywione kontakty gospodarcze miejscowej bezpieki, Armii Czerwonej i NKWD. Przejęli kontrolę nad wszel-
z Zachodem.
kimi dziedzinami życia: polityką, edukacją, gospodarką czy kulturą. Ograni-
czyli podstawowe prawa i wolności człowieka – takie jak wolność słowa czy
Ciekawe! wolność zgromadzeń. Pomimo tego, iż komuniści skupili w swoich rękach
Kraje demokracji ludowej nazywano po- całą władzę, starali się zachowywać pozory demokracji. Na przykład w pań-
gardliwie demoludami. stwach bloku wschodniego działały parlamenty i rządy. Były one jednak
zdominowane przez komunistów i nie miały żadnego wpływu na władzę. Na wsi dokonano reformy rolnej.
Prawowitym właścicielom odebrano
O wszystkim decydowała miejscowa partia komunistyczna sterowana z Mo- ziemię – zwykle bez wypłacania Na wzór sowiecki przeprowadzono
Blok wschodni – państwa odszkodowań. Grunty te w części zostały kolektywizację. Chłopów zmuszano
komunistyczne Europy Środkowo- skwy. Takie rządy totalne (lub autorytarne), w których są zachowane pozory przejęte przez państwo, a częściowo do wstępowania do spółdzielni
-Wschodniej pozostające demokracji, nazywa się demokracją ludową (demokracja – gr. rządy ludu, rozdzielone między chłopów. rolniczych, co równało się utracie
pod dominacją ZSRS po 1945 r. demokracja ludowa – ludowe rządy ludu). ziemi. Ci gospodarze, którzy nie chcieli
do nich przystąpić, padali ofi arą represji.
Kolektywizacja wpłynęła bardzo źle
W 1947 r. w Szklarskiej Porębie na sytuację rolnictwa. Doprowadziła
do spadku wydajności gospodarstw.
powołano Biuro Informacyjne
(Kominform). Organizacja ta zrzeszała
partie komunistyczne, głównie
z Europy Środkowo-Wschodniej. Miała W 1949 r. w Moskwie powołano
Radę Wzajemnej Pomocy
koordynować działania dotyczące Gospodarczej (w skrócie: RWPG). < <
wspólnej polityki wewnętrznej. Miała ona organizować współpracę
W praktyce członkowie Kominformu pomiędzy gospodarkami państw Fundamentem gospodarki stały się przemysł ciężki i wydobywczy. Wysokie nakłady
realizowali wytyczne płynące z Moskwy. socjalistycznych. Rzeczywistym na te gałęzie sprawiły, że zaniedbano przemysł lekki i rolnictwo. W rezultacie ludzie
Z czasem organizacja została celem RWPG było ich ekonomiczne mieli problemy z dostępem do podstawowych artykułów.
uzależnienie od ZSRS. Państwa
rozwiązana. Na zdjęciu: przywódcy satelickie zmuszono do zawarcia
komunistyczni na spotkaniu z okazji dwustronnych umów handlowych z Opisz stosunek komunistów do własności prywatnej i gospodarki
70 urodzin Stalina. korzystnych dla Sowietów. wolnorynkowej.

106