Page 42 - 881309_plastyka

3.1 Idealne proporcje, rytm i symetria:
architektura inspirowana formą budowli antycznych

Po epoce średniowiecza nadszedł nowy prąd kultu-
rowy i styl w sztuce – renesans (XV i XVI wiek).
Termin ten pochodzi od włoskiego słowa rinascita
oznaczającego odrodzenie. Nazwa dotyczyła od-
rodzenia się ideałów i wartości kultury starożyt-
nej, takich jak dążenie do piękna opartego na har-
monii proporcji, czytelnej kompozycji i zgodnym
z naturą przedstawianiu ciała ludzkiego. W okre-
sie renesansu nastąpił postęp w rozwoju nauk ma-
tematycznych i przyrodniczych. Pozwoliło to ar-
tystom na studiowanie perspektywy zbieżnej oraz
anatomii, proporcji, mechaniki ruchów ciała ludz-
kiego i wykorzystywanie tych obserwacji w sztuce.

W architekturze renesansu poszukiwano ide-
alnych proporcji. Elementy i porządki architek-
toniczne, a także ornamentyka były wzorowane
na budowlach starożytnych. Jednym z najciekaw-
szych i typowych zabytków renesansu jest włoska
świątynia zwana Tempietto. Jest to mała kolista
kaplica ustawiona na cokole, otoczona kolumna-
mi, nad którymi znajduje się fryz oraz balustra-
Tempietto w Rzymie, 1502 da. Trzon budowli jest rozdzielony pilastrami
(płaskie filary wbudowane w płaszczyznę ściany),
a całość wieńczy kopuła – charakterystyczny ele-
ment architektury renesansu. Tempietto, zapro-
jektowane przez Donato Bramantego, znajduje
się na dziedzińcu klasztoru San Pietro in Monto-
rio w Rzymie. Budowle tego typu, wznoszone na
planie koła, nazywamy rotundami.
We Włoszech, w Vicenzy, odnajdziemy inny ty-
powy przykład architektury renesansowej – Villę
Rotondę. Okazały gmach projektu Andrei Palla-
dia skupia w sobie charakterystyczne elementy bu-
dowli antycznych.

Villa Rotonda w Vicenzy [czyt. wiczency], 1582

40