Page 205 - polski4
P. 205
Przyimek wyraz nieodmienny, np. na, do, pod, nad, z, w, zza, spoza, we, za, przed. Niesamodzielny w zdaniach, łączy
się z rzeczownikami, np. do domu, na kolację, za boiskiem, przed szatnią itd., lub z innymi wyrazami.
Zobacz s. 104.
Przymiotnik część mowy, która nazywa cechy osób, rzeczy, zwierząt, roślin itd., np. miły przyjaciel, mały prezent, złota
rybka, ciekawe filmy. Występują w trzech rodzajach (męskim, żeńskim i nijakim) w liczbie pojedynczej
i w dwóch rodzajach (męskoosobowym i niemęskoosobowym) w liczbie mnogiej. Przymiotniki, tak jak
rzeczowniki, odmieniają się przez przypadki, np. M. dobry, D. dobrego, C. dobremu, B. dobrego, N. dobrym,
Ms. o dobrym, W. dobry! Zobacz s. 67.
Przysłówek nieodmienna część mowy. Odpowiada na pytania: jak? (szybko), gdzie? (daleko), kiedy? (wcześnie).
Przysłówek określa okoliczności danej czynności, m.in. sposób – czytać wolno, dokładnie; miejsce –
rzucić blisko, niedaleko; czas – napisać teraz, później. Zobacz s. 105.
Refren część wiersza, pieśni, piosenki, która składa się z kilku wersów i powtarza się co jakiś czas w utworze.
Zobacz s. 129.
Równoważnik wypowiedzenie, które nie zawiera osobowej formy czasownika, np. Gdzie moja piłka?; Co to?
zdania Równoważnik zdania zwykle można uzupełnić osobową formą czasownika – wtedy staje się zdaniem,
np. Gdzie jest moja piłka?; Co to jest? Zobacz s. 188.
Rymy podobnie lub identycznie brzmiące końcowe części wyrazów, występujące zazwyczaj w wierszu.
Zobacz s. 60.
Rymy regularne w całym tekście wiersza rymy powtarzają się w takich samych układach, rymują się te same końcowe
części wersów. Zobacz s. 150.
Rytm wiersza pewna powtarzalność wybranych elementów jego budowy: sylab w wersie, wersów w zwrotce,
rymów; rytm tworzy wrażenie, że wiersz czyta się szybko lub wolno, jednostajnie, miarowo lub zmiennie.
Zobacz s. 67.
Rzeczownik część mowy, która nazywa m.in. osoby, np. bohater; rzeczy, np. talerz; rośliny, np. wierzba; zwierzęta,
np. dzięcioł; zjawiska przyrodnicze, np. tęcza. Rzeczowniki mają różne formy w liczbie pojedynczej
i mnogiej, a więc odmieniają się przez liczby. Odmieniają się także przez przypadki. Mają określony
rodzaj: męski, np. (ten) Polak, pies, samochód; żeński, np. (ta) Polka, wiewiórka, książka; nijaki, np. (to)
dziecko, jabłko, złoto. Nie odmieniają się przez rodzaj, to znaczy, że nie mogą go zmienić. Zobacz s. 52.
Tekst informacyjny tekst zawierający fakty, dane, daty; jego celem tekstu jest powiadomienie czytelnika o czymś,
objaśnienie mu czegoś. Zobacz s. 46.
Uosobienie nadanie roślinom, zwierzętom lub przedmiotom cech ludzkich. Zobacz s. 197.
(personifikacja)
Wers linijka wiersza. Zobacz s. 60.
Wyraz dźwięko- wyraz, którego brzmienie przypomina lub naśladuje dźwięki czy odgłosy, np. turkotanie, szeleszczenie,
naśladowczy brzęk. Zobacz s. 117.
Wyrazy wyrazy, które tworzą parę o przeciwnym znaczeniu, np. ciepły – zimny, karzeł – olbrzym. Zobacz s. 70.
przeciwstawne
(antonimy)
Wyrażenie przyimek wraz z rzeczownikiem, np. do domu, pod oknem, na kolację, w niedzielę. Zobacz s. 104.
przyimkowe
203