Page 205 - polski4
P. 205

Przyimek           wyraz nieodmienny, np. na, do, pod, nad, z, w, zza, spoza, we, za, przed. Niesamodzielny w zdaniach, łączy
                             się z rzeczownikami, np. do domu, na kolację, za boiskiem, przed szatnią itd., lub z innymi wyrazami.
                             Zobacz s. 104.

          Przymiotnik        część mowy, która nazywa cechy osób, rzeczy, zwierząt, roślin itd., np. miły przyjaciel, mały prezent, złota
                             rybka, ciekawe filmy. Występują w trzech rodzajach (męskim, żeńskim i nijakim) w liczbie pojedynczej
                             i w dwóch rodzajach (męskoosobowym i niemęskoosobowym) w liczbie mnogiej. Przymiotniki, tak jak
                             rzeczowniki, odmieniają się przez przypadki, np. M. dobry, D. dobrego, C. dobremu, B. dobrego, N. dobrym,
                             Ms. o dobrym, W. dobry! Zobacz s. 67.
          Przysłówek         nieodmienna część mowy. Odpowiada na pytania: jak? (szybko), gdzie? (daleko), kiedy? (wcześnie).
                             Przysłówek określa okoliczności danej czynności, m.in. sposób    – czytać wolno, dokładnie; miejsce  –
                             rzucić blisko, niedaleko; czas   – napisać teraz, później. Zobacz s. 105.

          Refren             część wiersza, pieśni, piosenki, która składa się z kilku wersów i powtarza się co jakiś czas w utworze.
                             Zobacz s. 129.

          Równoważnik        wypowiedzenie, które nie zawiera osobowej formy czasownika, np. Gdzie moja piłka?; Co to?
          zdania               Równoważnik zdania zwykle można uzupełnić osobową formą czasownika – wtedy staje się zdaniem,
                             np. Gdzie jest moja piłka?; Co to jest? Zobacz s. 188.

          Rymy               podobnie lub identycznie brzmiące końcowe części wyrazów, występujące zazwyczaj w wierszu.
                             Zobacz s. 60.
          Rymy regularne     w całym tekście wiersza rymy powtarzają się w takich samych układach, rymują się te same końcowe
                             części wersów. Zobacz s. 150.

         Rytm wiersza        pewna powtarzalność wybranych elementów jego budowy: sylab w wersie, wersów w zwrotce,
                             rymów; rytm tworzy wrażenie, że wiersz czyta się szybko lub wolno, jednostajnie, miarowo lub zmiennie.
                             Zobacz s. 67.

         Rzeczownik          część mowy, która nazywa m.in. osoby, np. bohater; rzeczy, np. talerz; rośliny, np. wierzba; zwierzęta,
                             np. dzięcioł; zjawiska przyrodnicze, np. tęcza. Rzeczowniki  mają różne formy w liczbie pojedynczej
                             i mnogiej, a więc odmieniają się przez liczby. Odmieniają się także przez przypadki. Mają określony
                             rodzaj: męski, np. (ten) Polak, pies, samochód; żeński, np. (ta) Polka, wiewiórka, książka; nijaki, np. (to)
                             dziecko, jabłko, złoto. Nie odmieniają się przez rodzaj, to znaczy, że nie mogą go zmienić. Zobacz s. 52.
         Tekst informacyjny   tekst zawierający fakty, dane, daty; jego celem tekstu jest powiadomienie czytelnika o czymś,
                             objaśnienie mu czegoś. Zobacz s. 46.
         Uosobienie          nadanie roślinom, zwierzętom lub przedmiotom cech ludzkich. Zobacz s. 197.
         (personifikacja)

         Wers                linijka wiersza. Zobacz s. 60.
         Wyraz dźwięko-      wyraz, którego brzmienie przypomina lub naśladuje dźwięki czy odgłosy, np. turkotanie, szeleszczenie,
         naśladowczy         brzęk. Zobacz s. 117.
         Wyrazy              wyrazy, które tworzą parę o przeciwnym znaczeniu, np. ciepły – zimny, karzeł – olbrzym. Zobacz s. 70.
         przeciwstawne
         (antonimy)
         Wyrażenie           przyimek wraz z rzeczownikiem, np. do domu, pod oknem, na kolację, w niedzielę. Zobacz s. 104.

         przyimkowe

                                                                                 203
   200   201   202   203   204   205   206   207   208   209   210