Page 204 - polski4

Liczebnik część mowy, która określa liczbę osób, rzeczy itp.; jeden zawodnik, dziesięć foteli – to liczebnik główny.
Kolejność w szeregu – pierwszy zawodnik, drugi fotel – wskazuje liczebnik porządkowy. Używaj
liczebników, jeżeli chcesz powiedzieć: ile? – pięć, siedem, dwadzieścia jeden; który z kolei? – pierwszy,
siódmy, dwudziesty pierwszy. Zobacz s. 138.
List pisemna wypowiedź skierowana do konkretnego odbiorcy – osoby lub instytucji. Zobacz s. 170.

Morał pouczający wniosek, który można wyciągnąć z jakiegoś wydarzenia. Zobacz s. 71.
Narrator wymyślona przez autora osoba, będąca w utworze literackim nadawcą wypowiedzi, opowiadająca
o przedstawionych wydarzeniach. Narratorem może być bohater, który bierze udział w opowiadanych
wydarzeniach (czyli fabule) lub kryć się za przedstawianym światem (zdarzeniami, postaciami); może
dysponując mieć o nich ograniczoną wiedzę lub wiedzieć wszystko. Narrator formułuje swoją wypowiedź
w pierwszej lub trzeciej osobie (może być pierwszo- lub trzecioosobowy). Zobacz s. 30.

Notatka historyczna krótka informacja o jakimś wydarzeniu, postaci itp.; podaje się w niej dane historyczne, np. daty, miejsca
faktycznych zdarzeń, ich przebieg, osoby biorące w nich udział. Zobacz s. 127.
Opis przedstawienie wyglądu osoby, przedmiotu, krajobrazu itp. W opisie nie przedstawia się zdarzeń.
Obiekt jest traktowany jako nieruchomy, nie zmieniający się. Opis rzadko występuje jako samodziel-
ny tekst; zwykle pojawia się jako część większego utworu. Służy przede wszystkim temu, by czytelnik
mógł sobie lepiej wyobrazić bohaterów, miejsca itp. Zobacz s. 31.
Opowiadanie tekst, w którym przedstawione są powiązane ze sobą wydarzenia, tworzące fabułę. Opowiadanie
(jako forma powinno być utrzymane w jednym czasie gramatycznym (np. przeszłym) i mieć przemyślaną konstrukcję.
wypowiedzi) Typowa fabuła rozpoczyna się od przedstawienia miejsca akcji, bohaterów, sytuacji wyjściowej, której
rozwinięcie prowadzi do wyraźnie zaznaczonego zakończenia. W opowiadaniu mogą się znaleźć
prostsze formy, np. dialog. Zobacz s. 17.

Opowiadanie odróżnia się od opowiadania (formy wypowiedzi) wyjątkowo starannym opracowaniem,
(jako tekst literacki) m.in. artystycznym językiem. Tak jak we wszystkich dziełach sztuki, dominuje w nim nastawienie na
osiągnięcie piękna. Zobacz s. 29.

Ożywienie środek poetycki; polega on na nadaniu przedmiotom cech istot żywych, np. pudełko skacze,
(animizacja) księżyc prze chadza się. Zobacz s. 177.
Plan wydarzeń Plan wydarzeń – wymienione w punktach kolejne najważniejsze zdarzenia, w których brali udział
bohaterowie, np.
1. Kajko i Kokosz przybywają na brzeg wielkiej wody w kraju Ranów.
2. Wojowie przeprawiają się statkiem na wyspę.
3. …?... Zobacz s. 14.

Podmiot liryczny wymyślona przez autora osoba będąca w wierszu nadawcą wypowiedzi, wyrażająca swoje przeżycia,
doznania, myśli i poglądy. Zobacz s. 25.
Porównanie podkreślenie cech osoby, zjawiska lub rzeczy poprzez wskazanie podobieństwa do innej osoby, innego
zjawiska, innej rzeczy. Porównywane elementy zestawia się zwykle za pomocą wyrazów: jak, jako, jakby,
jakoby, jak gdyby, niby, na kształt. Zobacz s. 60.

Przenośnia użycie wyrazów w znaczeniu innym niż dosłowne, często w niespotykanym dotychczas; również
(metafora) niezwykłe zestawienie słów. Znaczenia przenośni czytelnik musi się domyślić, musi je odkryć.
Zobacz s. 197.

202