Page 92 - 880617_TECHNIKA_5_
P. 92
Ciekawe! Właściwości metali
Gal to kruchy, twardy metal, Metale to pierwiastki chemiczne charakteryzujące się określonymi
którego temperatura topnienia właściwościami. Występują jako substancje stałe. Wyjątek stanowi
wynosi 29,76ºC. Oznacza to, że rtęć, która jest jedynym metalem przyjmującym w normalnych wa-
położony na dłoni kawałek galu runkach stan ciekły. W zależności od temperatury otoczenia zmniej-
stopi się i zamieni w ciecz. sza lub zwiększa swoją objętość. Z tego powodu rtęć była dawniej
wykorzystywana w termometrach.
Wszystkie metale, prócz złota i miedzi, mają srebrną barwę
i metaliczny połysk zależny od stopnia wypolerowania. Można to
zauważyć np. podczas czyszczenia sztućców. Metale dobrze prze-
wodzą ciepło – co da się zaobserwować m.in. podczas prasowania
żelazkiem z metalową stopą. Ponadto są dobrymi przewodnika-
mi elektryczności, to właśnie z metalu wytwarza się przewody
i kable do urządzeń elektrycznych.
Metale są ciągliwe i kowalne, co znaczy, że dają się formować
przez rozciąganie (druty), ściskanie (blachy) oraz kucie. Te cechy me-
tali pozwalają na tworzenie z nich także przedmiotów dekoracyjnych
i biżuterii. O przynależności danego metalu do określonej grupy de-
cydują jego właściwości. Ze względu na gęstość wyróżnia się metale
lekkie (takie jak aluminium, magnez) oraz ciężkie (np. ołów). Jeśli
chodzi o odporność na korozję, istnieją metale szlachetne (platy-
Korozja – proces niszczenia po-
wierzchni metali wskutek działa- na, złoto, srebro), półszlachetne (miedź) i nieszlachetne (żelazo).
nia czynników środowiskowych. Określone cechy metali decydują także o ich zastosowaniu w róż-
nych dziedzinach przemysłu. Przykładowo, metale lekkie są używa-
ne w lotnictwie, metale o wysokiej temperaturze topnienia (osm,
wolfram) służą do wytwarzania włókien żarowych (żarników) stoso-
wanych w żarówkach, a metale najlepiej przewodzące prąd (miedź,
srebro) są wykorzystywane w elektrotechnice i elektronice.
Ciekawe!
Złoto jest jadalne. Dodaje się Obróbka metali
je w formie płatków, plasterków Rudy metali, zanim staną się produktem przemysłowym, muszą
lub złotego pyłu do niektórych przejść długi i skomplikowany proces technologiczny. Z wytopionych
produktów spożywczych, np. rud w pierwszej kolejności wytwarza się półprodukty: blachy, druty
słodyczy i napojów.
i płaskowniki, czyli płaskie pręty o przekroju prostokątnym. Kolejne
etapy obróbki prowadzone są czterema sposobami.
Ciekawe! Każda metoda obróbki ma na celu zmianę właściwości fizycznych
i chemicznych metalowych elementów oraz nadanie im odpowied-
Metale takie jak lit, sód czy po-
tas są tak lekkie, że unoszą się niego kształtu, rozmiaru, rodzaju powierzchni. Obróbka mecha-
na powierzchni wody. Z kolei do niczna skrawaniem odbywa się przez toczenie, frezowanie, struga-
najcięższych metali zalicza się nie, szlifowanie bądź wiercenie. Wymaga zastosowania odpowiednich
osm, iryd i platynę. maszyn i narzędzi, m.in. takich jak tokarka.
90
