Page 110 - wos 8

5.1. Wpływ obywateli na decyzje władz samorządowych

Podejmij temat z Zapoznaj się z rotą ślubowania nowo wybranego członka rady gminy
i powiedz, jakimi cechami powinien się wyróżniać kandydat na radnego.

Ustawa o samorządzie gminnym, z 1990 roku
Art. 23a.
1. Przed przystąpieniem do wykonywania mandatu radni składają
ślubowanie:
„Wierny Konstytucji i prawu Rzeczypospolitej Polskiej, ślubuję
uroczyście obowiązki radnego sprawować godnie, rzetelnie i uczciwie,
mając na względzie dobro mojej gminy i jej mieszkańców”.

Wybory i referendum

Mieszkańcy poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego mogą mieć
realny wpływ na to, jak funkcjonują władze samorządowe, a tym samym na to,
jak się rozwija ich gmina, powiat czy województwo. Udział w wyborach sa-
morządowych daje obywatelom możliwość decydowania o sprawach lokal-
nych. Termin wyborów, które odbywają się w tym samym dniu na wszystkich
Mandat – tu: uprawnienie szczeblach samorządu, ustala premier (Prezes Rady Ministrów). Uprawnie-
do wykonywania funkcji urzędnika nia do wybierania władz lokalnych i regionalnych mają mieszkańcy, którzy
pochodzącego z wyboru. ukończyli 18 lat.
Prawie połowa Polaków nie bierze udziału w głosowaniu, a przecież to
od wyborów tak naprawdę zależy, kto znajdzie się w samorządzie i będzie

42,27% 45,45% 44,23% 45,99% 47,32% 47,40% 54,90% dysponował jego środkami finansowymi przez następne 5 lat. Ważne jest za-
tem, aby wybierać ludzi kompetentnych, uczciwych, pracowitych, mających
na względzie dobro wspólnoty.
33,78% Mieszkańcy gminy, powiatu, województwa mogą również sami ubiegać się

o miejsce we władzach samorządowych. Aby zostać radnym, trzeba mieć ukoń-
czone 18 lat, natomiast o fotel wójta, burmistrza lub prezydenta miasta mogą
ubiegać się osoby, które ukończyły 25 lat. Po uzyskaniu mandatu radnego albo
objęciu jednego ze stanowisk władzy wykonawczej można w sposób bezpośred-
ni decydować o sprawach lokalnych.
1990 1994 1998 2002 2006 2010 2014 2018
Źródło: Państwowa Komisja Wyborcza (PKW). Gdy mieszkańcy danej jednostki samorządu uznają, że wybrane bezpo-
Frekwencja w wyborach średnio władze dopuszczają się rażących zaniedbań i nie wywiązują się ze
samorządowych po 1989 r. (w I turze). swoich zadań, mogą odwołać je w wyniku referendum. Zasady przepro-
Frekwencja wyborcza to odsetek wadzania takiego głosowania określają odpowiednie ustawy. W głosowaniu
osób uprawnionych do głosowania,
które oddały swój głos w czasie mogą brać udział wszystkie osoby mieszkające na terenie jednostki samorzą-
wyborów bądź referendum. dowej i mające prawa wyborcze. Referendum jest organizowane nie tylko

108