Page 150 - biologia 6

Ciekawe! Żyjące na wyspach Galapagos żółwie słoniowe są prawie takie
Interesującym przykładem zmian same jak te sprzed 150 milionów lat. Powolne zmiany ewolucyjne
ewolucyjnych jest nabywanie w tym wypadku są wynikiem izolacji żółwi na wyspach, gdzie śro-
przez bakterie odporności na dowisko nie ulega gwałtownym przekształceniom. Takie organizmy
antybiotyki. Powszechne, nad- nazywamy reliktami przeszłości.
mierne i nie zawsze uzasadnione Przykładem szybkiego dostosowania się do warunków środowi-
stosowanie antybiotyków spra- skowych jest zmiana barwy skrzydeł u ćmy krępaka brzozowego,
wia, że w materiale genetycznym obserwowana w Wielkiej Brytanii na przełomie wieków XIX i XX.
bakterii zachodzą zmiany, które Większość owadów miała jasnoszare ubarwienie, dzięki czemu zwie-
prowadzą do powstania szcze- rzęta te były niewidoczne dla żerujących ptaków na tle pni drzew
pów bakterii niewrażliwych na
antybiotyki. Dlatego tak ważne pokrytych porostami. Intensywny rozwój przemysłu spowodował
jest ścisłe przestrzeganie zaleceń takie zanieczyszczenie powietrza, że w wielu miejscach jasne na-
lekarza dotyczące dawki, rodzaju drzewne porosty wyginęły. Ta zmiana sprawiła, że ćmy o ciemnych
leku i długości jego podawania. skrzydłach miały większe szanse przeżycia. W ten sposób w ciągu
100 lat zaobserwowano dominację ciemnych owadów nad jasnymi,
które stały się łatwym łupem ptaków. Obecnie, dzięki poprawie ja-
kości powietrza i ponownego pojawienia się porostów w miastach,
możemy obserwować proces odwrotny.

Historia organizmów żyjących na Ziemi
Podczas analizy historii życia na Ziemi należy zwrócić uwagę na kilka ważnych wydarzeń: pierwszym
z nich było wykształcenie istot jednokomórkowych, a następnie powstanie organizmów wielokomórko-
wych i w końcu rozprzestrzenienie się życia na lądzie (il. 4.46). Przez prawie 1,5 miliarda lat prymitywne
formy życia pozbawione jąder komórkowych, podobne do bakterii, jako jedyne zamieszkiwały Ziemię.
To z nich 2,1 miliarda lat temu powstały organizmy jednokomórkowe mające jądro komórkowe (byli to
przedstawiciele królestwa protistów).
Pierwsze osobniki z wielokomórkowym ciałem powstały 600 milionów lat później. Ta zmiana była ko-
rzystna ze względu na możliwość osiągnięcia większych rozmiarów, dłuższe życie organizmu, liczniejsze
potomstwo i możliwość specjalizacji komórek do pełnienia określonych funkcji (powstały bowiem tkan-
ki). Budowę wielokomórkową mają przede wszystkim przedstawiciele trzech z pięciu królestw: grzyby
(nie wykształciły tkanek), rośliny i zwierzęta.
Kolejnym etapem w rozwoju istot żyjących na Ziemi była kolonizacja lądów. Zmiana ta stała się
możliwa dzięki pojawieniu się nowych cech, które okazały się istotne w środowisku lądowym, były nimi:
uniezależnienie procesu rozmnażania od wody oraz wykształcenie tkanek niezbędnych do przetrwania
na lądzie.
W przypadku roślin, największy sukces osiągnęły rośliny nasienne. Przypomnijmy, że rozmnażają się
one płciowo. Zanim dojdzie do zapłodnienia, następuje zapylenie z udziałem wiatru lub owadów. Po po-
łączeniu się męskiej i żeńskiej komórki rozrodczej powstaje nasiono, w którym znajduje się zarodek,
czyli nowo powstała roślina. Dzięki nasionom rośliny mogą się rozprzestrzeniać na znaczne odległości.
Wszystkie te zjawiska i procesy odbywają się bez udziału wody.

148

0604_881341_Biologia_6_DRUK.indd 148 04.06.2019 11:35:11