Page 152 - biologia 6

Skuteczne zasiedlenie lądu przez rośliny nasienne było możliwe
również dzięki powstaniu i specjalizacji tkanek roślinnych oraz orga-
pierwsze nów. Dzięki tkance wzmacniającej i rozwiniętym korzeniom rośliny
ptaki
nasienne opierają się działaniu wiatru. Z kolei tkanka okrywająca
zapobiega nadmiernej utracie wody. Tkanka miękiszowa pozwala na
wykorzystanie nieograniczonego dostępu do światła, a tkanka prze-
wodząca sprawnie transportuje potrzebne substancje w całej roślinie.
W przypadku zwierząt wyjście z wody na ląd było możliwe dzię-
pierwsze ki wykształceniu płuc służących do sprawnej wymiany gazowej na
ssaki
lądzie – cechy, która pojawiła się u kręgowców (il. 4.47) – i dzię-
ki wykształceniu wyspecjalizowanych kończyn do poruszania się
(il. 4.48 i 4.49.). Płazy rozmnażają się jeszcze w środowisku wodnym,
pierwsze
gady ale już u kolejnej grupy (gadów) pojawiają się błony płodowe chro-
niące zarodki młodych zwierząt. Ekspansję lądu przez ptaki i ssaki
dodatkowo umożliwiła cecha stałocieplności, a także wykształcenie
piór u ptaków, a włosów i gruczołów mlekowych u ssaków.

pierwsze
płazy

pierwsze
ryby
4.47 Wszystkie współczesne
grupy kręgowców wywodzą się
od wspólnego przodka, a ich
historia sięga 400 mln lat
4.48 Prawdopodobny wygląd najstarszego zwierzęcia chodzącego po lądzie.
Tetrapod miał cechy pośrednie między rybą a płazem

Masowe wymierania

Badaniem dziejów naszej planety zajmują się paleontolodzy. To oni
na podstawie skamieniałości opisują budowę i czynności życiowe wy-
marłych gatunków, czas powstania nowych organizmów oraz przy-
czyny ich wymierania. Według naukowców w historii Ziemi było już
kilka (5 lub 6) okresów, kiedy masowo ginęły organizmy. Przyczyni-
ły się do tego katastrofy kosmiczne, czyli zderzenia naszej planety
4.49 Tetrapod wyszedł
z morza około 395 mln lat z kometami lub planetoidami. Wywołane nimi pożary były źródłem
temu. Jego najstarsze ślady ogromnej ilości pyłów, które zasłoniły słońce. To z kolei spowodowa-
znaleziono w województwie ło spadek temperatury, wymieranie roślin, brak pokarmu dla zwie-
świętokrzyskim, na terenie rząt, a w efekcie również ich masowe wymieranie. Podobne skutki
kamieniołomu Zachełmie mogły wywołać wybuchy dużych wulkanów.

150

0604_881341_Biologia_6_DRUK.indd 150 04.06.2019 11:35:16