Page 79 - biologia 6

Inne cechy kręgowców
Poza kręgosłupem kręgowce mają kilka innych charakterystycznych
cech. Ich ciało jest pokryte skórą, która chroni organizm przed szko-
dliwymi czynnikami środowiska, a zarazem zapewnia z nim kontakt.
Niezbędny do życia tlen zwierzęta te pobierają ze swojego środowi-
ska przez skrzela lub płuca, ale niektóre także przez skórę.
Krew krąży w zamkniętym układzie krwionośnym, trans-
portuje tlen i składniki odżywcze do komórek ciała, odbiera z nich
dwutlenek węgla oraz inne substancje zbędne lub szkodliwe. Ruch
krwi w naczyniach krwionośnych napędzają skurcze serca.
Kolejną ważną cechą tych zwierząt jest występowanie układu ner-

wowego, w którym wyodrębnione są mózg i rdzeń kręgowy. Te
dwie struktury tworzą ośrodkowy układ nerwowy. Do niego nale-
ży sterowanie czynnościami życiowymi i zachowaniem organizmu. In-
formacje z ośrodkowego układu nerwowego do poszczególnych części
ciała są przesyłane za pomocą nerwów. Przez nerwy przekazywane są
także informacje w przeciwną stronę. Kontakt z otoczeniem zapew-
niają narządy zmysłów umieszczone na głowie: oczy, uszy i nozdrza.

Rozmnażanie

Kręgowce to zwierzęta rozdzielnopłciowe, które rozmnażają się
płciowo. Do powstania zarodka, czyli nowego organizmu, niezbęd- Ciekawe!
ne są gamety, czyli komórki rozrodcze produkowane przez samice
i samce. U większości kręgowców młode rozwijają się w jajach poza
organizmem matki. Wyjątkiem są ssaki, u których rozwój zarodka
zachodzi całkowicie w układzie rozrodczym samicy.

Podział i różnorodność
Choć kręgowce mają cechy wspólne, to są bardzo zróżnicowaną gru- Wśród kręgowców można spo-
pą zwierząt występujących we wszystkich środowiskach. Ze względu tkać zwierzęta różnej wielkości,
na różnice m.in. w budowie podzielono je na 6 gromad: krągłouste, od najmniejszej kilkumilimetro-
ryby, płazy, gady, ptaki i ssaki (patrz s. 78–79). wej żaby Paedophryne amauen-
Kończyny kręgowców mogą mieć różną postać, np. płetw lub sis [czyt. pedofryne amałenzis],
skrzydeł. Dzięki temu poruszają się one w różnorodny sposób: pływa- po największe żyjące na świecie
zwierzę, jakim jest płetwal błę-
ją, latają, biegają i skaczą. Budowa innych narządów i układów w ko- kitny (patrz il. 1.3, s. 11). Malutka
lejnych gromadach różni się poziomem skomplikowania. Wynika to żaba żyje w Papui Nowej Gwinei
z kolejności, w jakiej powstawały przed milionami lat poszczególne i została opisana przez naukow-

grupy kręgowców. Od krągłoustych, które są gromadą powstałą na ców dopiero w 2012 roku. Naj-
Ziemi najwcześniej, pochodzą ryby, od ryb płazy, od płazów gady, większe kręgowce żyją w środo-
a od gadów – ptaki i ssaki. wisku morskim.

77

0604_881341_Biologia_6_DRUK.indd 77 04.06.2019 11:32:20