Page 110 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

Ciekawe! Prawo Archimedesa
Archimedes – ok. 287–ok. 212 p.n.e. Jego Wykonałeś doświadczenia, które pozwalają określić bardzo ważne prawo,
prawo o sile wyporu jest podstawą hy- odkryte i sformułowane przez Archimedesa w III wieku p.n.e.
drostatyki. Legenda głosi, że dokonał
swojego odkrycia, kąpiąc się w wannie.
Z okrzykiem Heureka! (‘odkryłem’) biegł Na ciało zanurzone w cieczy działa siła wyporu zwrócona pionowo do góry,
nago przez miasto. równa co do wartości ciężarowi cieczy wypartej przez to ciało:
F = F = d · V · g
c
c
w
F w – siła wyporu, F c – ciężar wypartej cieczy, d c – gęstość cieczy,
V – objętość ciała zanurzonego w cieczy, g – przyspieszenie ziemskie

Na podstawie zapisanego wzoru można zauważyć, że:
• na ciała o jednakowej objętości, zanurzone w tej samej cieczy, działa taka
sama siła wyporu – można powiedzieć, że ciecz „nie odróżnia” zanurzo-
nego w niej ciała, czyli siła wyporu nie zależy od rodzaju materiału, z ja-
kiego zbudowane jest ciało,
• siła wyporu zależy od objętości zanurzonego ciała (lub jego części) – im
większa objętość zanurzonej części ciała, tym większa siła wyporu,
• na wartość siły wyporu ma wpływ gęstość cieczy – im większa gęstość cie-
czy, tym większa siła wyporu działa na zanurzone w niej ciało.
Wykonaj w domu doświadczenie 36., aby sprawdzić ostatni wniosek.

Doświadczenie 36.

Sprawdzanie, czy wartość siły wyporu zależy od gęstości cieczy
Niezbędne przedmioty: jajko, szklanka z wodą (około połowy wysokości), szklanka z gorącą wodą (około połowy wysokości),
sól, łyżka
Wykonanie:
• Nalej wody do szklanki i ostrożnie
włóż jajko. Co obserwujesz?
• Do szklanki z gorącą wodą wsyp
ok. 10 łyżeczek soli i dobrze
wymieszaj.
• Do szklanki z jajkiem w wodzie
wlewaj po łyżce wody z solą
i obserwuj, co się dzieje.

Obserwacje: W miarę dolewania wody z rozpuszczoną solą (roztworu soli) jajko wypływa. Im większa ilość roztworu,
tym jajko jest wyżej.

Wniosek: W osolonej wodzie na jajko działa większa siła wyporu. Im większa gęstość cieczy, tym większa siła wyporu.

108