Page 199 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook
P. 199

Podsumowanie działu 6




              Ważne pojęcia



                 wzajemność oddziaływań                skutki wzajemnego oddziaływania             skutki statyczne
                 skutki dynamiczne    siła wypadkowa      siły równoważące się    pierwsza zasada dynamiki Newtona
                 zasada bezwładności             bezwładność             siły wewnętrzne            siły zewnętrzne
                 trzecia zasada dynamiki         odrzut          siła sprężystości         współczynnik sprężystości
                 opory ruchu    siła tarcia   siła nacisku   tarcie statyczne   tarcie kinetyczne   tarcie poślizgowe
                 tarcie toczne    druga zasada dynamiki Newtona      niuton     siła ciężkości   swobodny spadek



              Wszystkie oddziaływania (mechaniczne, grawitacyjne, elektrostatyczne, magnetyczne) są wzajemne.

              Wyróżniamy statyczne i dynamiczne skutki wzajemnego oddziaływania ciał. Skutki dynamiczne związane są ze
              zmianą prędkości, a statyczne – ze zmianą kształtu ciała.

              Siłę, która zastępuje działanie na ciało dwu lub więcej sił i wywołuje taki sam skutek, nazywamy siłą wypadkową.

              Dwie siły działające na ciało wzdłuż tej samej prostej równoważą się wzajemnie, gdy mają jednakowe wartości
              i przeciwne zwroty. Wypadkowa tych sił jest równa zeru.
              Zasady dynamiki Newtona.


                           Pierwsza                                                             Trzecia
                 (zwana zasadą bezwładności)                  Druga                  (zwana zasadą akcji i reakcji)

               Jeżeli na ciało nie działają żadne siły lub  Pod wpływem stałej siły wypadkowej   Jeżeli jedno ciało działa na drugie
               działające siły się równoważą, to ciało   ciało porusza się ruchem jednostajnie   z pewną siłą, to również drugie ciało
               pozostaje w spoczynku lub porusza się   zmiennym, w którym przyspieszenie   oddziałuje na pierwsze siłą równą co do
               ruchem jednostajnym prostoliniowym.  jest wprost proporcjonalne do wartości   wartości, lecz przeciwnie zwróconą. Siły
                                                 tej siły, a odwrotnie proporcjonalne do   te przyłożone są do dwóch różnych ciał.
                                                 masy ciała:
                                                               a =   F                          F 12  = F 21
                                                                  m


              Bezwładność (inercja) to zjawisko zachowania przez ciało prędkości, gdy nie działają żadne siły lub działające siły
              wzajemnie się równoważą. Miarą bezwładności ciała jest jego masa.

              Odrzut to zjawisko wzajemnego oddziaływania ciał będących w spoczynku, w wyniku którego oddziałujące ciała
              poruszają się w przeciwne strony, z szybkościami zależnymi od ich mas. Zjawisko odrzutu uwidacznia trzecią zasadę
              dynamiki.


              Jeden niuton (1 N) to wartość siły wypadkowej, która ciału o masie 1 kg nadaje przyspieszenie 1   m 2 .
                                                                                                  s
              Siłę wypadkową możemy obliczyć ze wzoru:
                                                              F = m · a




                                                                                   197
   194   195   196   197   198   199   200   201   202   203   204