Page 194 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

Obserwacje i wyniki:
• Tabela pomiarów

2 ( )
2s
Masa wózka m 0 (g) Droga s (m) Przyspieszenie a = m
t s 2
m 0 s 1 a 1
1
2m 0 s 2 a 2 = · a 1
2
• Dwukrotny wzrost masy układu ciał, na który działa ta sama siła, spowodował dwukrotne zmniejszenie wartości
przyspieszenia układu.

Wniosek: Wartość przyspieszenia uzyskiwanego przez ciało pod wpływem stałej niezrównoważonej siły (siły
wypadkowej) zależy od masy ciała. Im jest ona większa, tym mniejsza jest wartość przyspieszenia.

Wartość przyspieszenia, które uzyskują ciała pod wpływem działania siły wypadkowej o ustalonej wartości, jest odwrotnie
1
proporcjonalna do ich masy: a ~ m

Sformułowanie drugiej zasady dynamiki
Wnioski z naszych doświadczeń i stwierdzone zależności są zgodne z odkrytym
przez Newtona prawem, znanym jako druga zasada dynamiki Newtona:

F w
pod wpływem stałej siły wypadkowej
ciało porusza się ruchem jednostajnie zmiennym,
w którym przyspieszenie jest wprost proporcjonalne do wartości tej siły,
A. a odwrotnie proporcjonalne do masy ciała.

a = F w
m
a – przyspieszenie, F w – siła wypadkowa, m – masa

F w Możemy tę zależność zapisać również wektorowo: a = F w
m
Wynika stąd, że przyspieszenie ma zwrot zgodny ze zwrotem siły wypad-
kowej. A zatem, jeśli siła ma zwrot zgodny ze zwrotem prędkości, to pod jej
B.
wpływem ciało porusza się ruchem jednostajnie przyspieszonym (il. 6.22 A.).
6.22 Siła wypadkowa powoduje: Jeśli jednak siła ma zwrot przeciwny do zwrotu prędkości, to przyspieszenie
A. przyspieszenie bolidu,
B. hamowanie bolidu ma zwrot przeciwny do zwrotu prędkości i ciało porusza się ruchem jedno-
stajnie opóźnionym (il. 6.22 B.).
Ciało, pod działaniem wypadkowej siły, może więc przyspieszać, zwal-
niać, jak również zmieniać kierunek ruchu, o czym dowiesz się więcej w toku
dalszej nauki.
Druga zasada dynamiki Newtona ma podstawowe znaczenie w fizyce –
pozwala opisać ruch wszystkich ciał, tych niezwykle małych, cząstek elemen-
tarnych, jak i bardzo wielkich, np. planet, jeśli ich szybkości są dużo mniejsze
od prędkości światła (o tym również dowiesz się później).

192