Page 92 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

Ciśnienie gazu w zbiorniku możemy zmienić w inny sposób. Wykonałeś doświadczenia dotyczące rozszerzalności
cieplnej gazów. Wynikało z nich, że gazy po ogrzaniu zwiększały swoją objętość. Im wyższa temperatura gazu, tym
cząsteczki poruszają się szybciej i silniej uderzają o ścianę pojemnika. Z tego wynika, że im wyższa temperatura gazu,
przy tej samej ilości cząsteczek (tej samej masie gazu), tym ciśnienie gazu w zbiorniku jest większe.
Obniżenie ciśnienia w zbiorniku, na przykład przez wypompowywanie z niego powietrza (lub innego gazu),
powoduje rozprężanie się gazu. Dalsze wypompowywanie gazu prowadzi do zmniejszania ciśnienia gazu, aż do
uzyskania próżni. Próżnią nazywamy stan panujący w przestrzeni, w której nie ma cząsteczek żadnego gazu.

W skrócie

Siła nacisku (parcie) to siła działająca na podłoże lub powierzchnię innego ciała prostopadle do tej powierzchni.

Ciśnienie wskazuje nam, jak duża jest wartość siły działającej na jednostkę powierzchni. Ciśnienie to iloraz wartości
F
siły nacisku (parcia) i powierzchni, na którą ta siła działa. Obliczamy je ze wzoru: p = .
S
Ciśnienie mierzymy w paskalach: 1 Pa = 1 N
m 2
Gaz w naczyniu (zbiorniku) wywiera parcie na ścianki naczynia i na wszystkie powierzchnie przedmiotów, które w nim
się znajdują. Jest to wynik uderzeń cząsteczek gazu we wszystkie te powierzchnie.
Ciśnienie gazu, przy stałej jego objętości, możemy zwiększyć poprzez zwiększenie masy gazu, czyli ilości cząsteczek
gazu w zbiorniku.
Ciśnienie gazu, przy stałej jego masie w zbiorniku, możemy zwiększyć przez:

z zmniejszenie objętości zbiornika,
z podwyższenie temperatury gazu.

Czy już umiesz? Sprawdź się!

1 Wyjaśnij, dlaczego ratownik, zbliżając się do człowieka, pod którym załamał się lód, przesuwa się w pozycji leżącej.

2 Oceń prawdziwość podanych zdań.
A. Im większa jest powierzchnia, na którą wywierany jest określony nacisk, tym ciśnienie jest większe.
B. Im mniejsza jest powierzchnia, na którą wywierany jest określony nacisk, tym ciśnienie jest większe.
C. Im większa jest wartość siły parcia, która działa na określoną powierzchnię, tym ciśnienie jest większe.

3 Wyjaśnij, dlaczego noże powinny być odpowiednio ostre.

4 Podane wartości wyraź w paskalach.
A. 1013 hPa B. 0,003 MPa C. 25 kPa D. 0,1 kPa

5 Oblicz ciśnienie dla każdej wartości siły parcia i powierzchni podanych w tabeli.
Skorzystaj z informacji, że 1 Pa odpowiada działaniu siły nacisku o wartości 1 N Siła nacisku Powierzchnia
2
na powierzchnię 1 m . 20 N 1,0 m 2
6 Oblicz ciśnienie, jakie wywiera osoba o masie 60 kg stojąca w butach na śniegu. 40 N 2,0 m 2
2
Przyjmij, że powierzchnia podeszwy buta zimowego wynosi 250 cm . Jak zmieni 10 N 0,5 m 2
się ciśnienie, jeśli ta osoba założy narty, których długość wynosi 150 cm, a średnia 2
szerokość narty to 10 cm? 10 N 10 cm

90