Page 89 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

Skutki siły nacisku
Te same siły nacisku mogą natomiast różnić się skutkami działania. Człowiek
stojący w butach na śniegu pozostawia głębszy ślad niż stojący na nartach.
Wykonaj doświadczenie, aby sprawdzić skutki działania siły nacisku.

Doświadczenie 26.

Badamy, jakie skutki wywołuje taka sama siła nacisku

Niezbędne przedmioty: cegła (gruba książka), gąbka (woreczek wypełniony piaskiem lub mąką)
Wykonanie:
• Obejrzyj cegłę i określ, która powierzchnia jest najmniejsza, a która – największa.
• Połóż cegłę na dużej gąbce kolejno trzema różnymi powierzchniami,
od najmniejszej do największej.
• Zaobserwuj i porównaj zagniecenia gąbki, jakie spowodowała ta cegła
w każdym przypadku.
Obserwacje: Największe wgłębienie w gąbce zrobiła cegła ustawiona ścianą o najmniejszej powierzchni. Najmniejsze
wgłębienie spowodowała cegła ustawiona ścianą o największej powierzchni.

Wniosek: W każdym z rozpatrywanych przypadków siła nacisku była równa co do wartości (wywołana przez tę samą
cegłę), a skutek jej działania okazał się inny.

Ciśnienie

W każdym z rozpatrywanych w doświadczeniu przypadków siła nacisku na po-
wierzchnię jest równa co do wartości, a skutek jej działania inny – różne zagłę-
bianie się danego ciała na powierzchni tego samego rodzaju. Największe wgnie-
cenie występuje, gdy nacisk działa na najmniejszą powierzchnię. Aby porównać
te skutki ilościowo, wprowadzamy nową wielkość fizyczną – ciśnienie, które
informuje nas, jak duża jest wartość siły działającej na jednostkę powierzchni.

Iloraz wartości siły nacisku (parcia) i powierzchni, na którą ta siła działa,
nazywamy ciśnieniem.

p = F
S
p – ciśnienie, F – wartość siły nacisku, S – pole powierzchni

Z definicji ciśnienia wynika, że jest ono tym większe, im większa jest war-
tość siły nacisku działającej na określoną powierzchnię oraz im mniejsza jest
powierzchnia, na którą określona siła działa (il. 4.4).
Przekształcając wzór na ciśnienie, możemy obliczyć wartość siły nacisku:
4.4 Im większa siła nacisku, tym
F = p · S wgłębienie jest większe

87