Page 148 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

Wyniki: W jednej ze szkół uczniowie uzyskali następujące wyniki.

Spirala A Spirala B
I ( A)
I ( A)
U (V) I (A) U V U (V) I (A) U V

0 0 – 0 0 –
1,5 0,16 9,4 3 0,15 20,0
3,0 0,30 10,0 6 0,31 19,4
4,5 0,43 10,5 9 0,44 20,5

Obserwacje i wnioski:
• Na podstawie wyników możemy stwierdzić, że jeśli napięcie między końcami spirali A wzrosło dwukrotnie, to natężenie
prądu płynącego w spirali A również wzrosło około dwukrotnie. To samo dotyczy spirali B. Podsumowując – n-krotne
zwiększenie napięcia między końcami spirali spowodowało n-krotne zwiększenie wartości natężenia prądu płynącego
przez spiralę.
• Możemy powiedzieć, że U i I są wielkościami wprost proporcjonalnymi.

I (A) Wykres zależności natężenia prądu od napięcia
0,45 A B
0,30 Na podstawie wyników pomiarów uzyskanych w doświadczeniu stwierdzi-
0,15 liśmy, że napięcie U i natężenie I są wielkościami wprost proporcjonalnymi.
0 Sporządźmy zatem wykres zależności natężenia prądu od napięcia dla obu
0 1,5 3 4,5 6 7,5 9 U (V)
spiral I(U) (il. 4.18).
4.18 Wykres zależności natężenia Możesz zaobserwować, że wykresami zależności I(U) dla obydwu spirali
prądu od napięcia, dla obu spiral I(U) są półproste wychodzące z początku układu współrzędnych i nachylone pod

kątem ostrym do osi napięcia.

Prawo Ohma i opór elektryczny

Wykresy I(U) dla obydwu spirali są wykresami wielkości wprost proporcjonal-
nych. Tyle razy wzrosło natężenie prądu elektrycznego płynącego w spirali
A, ile razy wzrosło napięcie między jej końcami. To samo dotyczy spirali B.
Mówimy więc, że:

Natężenie prądu elektrycznego płynącego przez przewodnik (odcinek obwodu)
jest wprost proporcjonalne do napięcia między końcami tego przewodnika
(odcinka obwodu).

Zależność ta w fizyce nosi nazwę prawa Ohma (czyt. oma).
Z obliczeń wykonanych w ostatnim doświadczeniu wynika, że utworzony
U
iloraz dla każdego pomiaru (tej samej spirali) ma prawie tę samą wartość
I
U
(przedyskutujemy to później): = const
I
146