Page 223 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

to źródło odbijają się od zwierciadła i tworzą po odbiciu wiązkę promieni pra-
wie równoległych. Pojazdy lądowe i statki wykorzystują je do oświetlania drogi.
Reflektory z silnym źródłem światła są instalowane w latarniach morskich,
wykorzystywane są również w teatrach do oświetlania sceny, na planach filmo-
wych (jupitery) oraz do oświetlania budynków i pomników (iluminacja).
Zwierciadła wypukłe znalazły zastosowanie w lusterkach samochodo-
wych, jako lustra umieszczone przy drogach w miejscach z niewidocznymi
wyjazdami lub na ostrych zakrętach (il. 6.28), a także w sklepach, gdzie odbi- 6.28 Zastosowanie zwierciadła
jają obrazy miejsc niewidocznych dla personelu. wypukłego

W skrócie

O O Zwierciadło kuliste to część powierzchni zwierciadlanej kuli, od której
odbija się światło. Wyróżniamy zwierciadła kuliste wklęsłe i wypukłe.
Jeśli promienie świetlne odbijają się od wewnętrznej strony czaszy kuli,
zwierciadło takie nazwiemy wklęsłym. Zwierciadłem wypukłym natomiast
nazwiemy zewnętrzną stronę czaszy kuli.
O O Punkt, przez który przechodzą po odbiciu od zwierciadła wklęsłego
promienie świetlne padające równolegle do osi optycznej, nazywamy
ogniskiem zwierciadła (F). Bieg promieni jest odwracalny, czyli jeśli
w ognisku umieścimy punktowe źródło światła, to po odbiciu od zwierciadła
otrzymamy wiązkę promieni równoległych.
O O Odległość od ogniska do środka czaszy zwierciadła nazywamy ogniskową
(f). Ogniskowa zwierciadła wklęsłego jest równa w przybliżeniu połowie jego
promienia krzywizny. Obliczamy ją ze wzoru: ƒ = r
2
O O W zwierciadle wypukłym promienie równoległe do osi optycznej
zwierciadła odbijają się od niego, tworząc wiązkę rozbieżną. Ich
przedłużenia przecinają się w jednym punkcie, który jest ogniskiem
pozornym zwierciadła wypukłego (F’).

Czy już umiesz? Sprawdź się!

1 Oceń prawdziwość podanych zdań.
Promień wysłany ze źródła światła, który przed odbiciem się od zwierciadła
kulistego wklęsłego przeszedł przez jego ognisko,
A. odbije się od zwierciadła pod takim samym kątem, pod jakim na niego
pada.
B. odbije się pod dowolnym kątem i ulegnie rozproszeniu.
C. po odbiciu od zwierciadła wróci tą samą drogą.
D. po odbiciu od zwierciadła będzie biegł równolegle do osi optycznej.
E. po odbiciu od zwierciadła przejdzie przez jego środek krzywizny.

2 Najczęściej powierzchnie zwierciadeł latarek i reflektorów samochodowych
to zwierciadła paraboliczne, które nie są częścią wewnętrznej powierzchni
kuli. Poszukaj informacji na temat tych zwierciadeł i spróbuj odpowiedzieć
na pytanie, dlaczego są stosowane.

221