Page 222 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

Ognisko zwierciadła

W doświadczeniu mogłeś zaobserwować, że wiązka promieni równoległych
a
a po odbiciu od zwierciadła przechodzi przez jeden punkt. Ten punkt, ozna-
O F Z czony literą F, nazywamy ogniskiem zwierciadła. Odległość od ogniska
do zwierciadła nazywamy ogniskową i oznaczamy ją literą f. Narysujmy
ponownie odbicie od zwierciadła wklęsłego wiązki promieni równoległych.
f Zobacz i zmierz na il. 6.26 ogniskową oraz promień krzywizny zwierciadła.
r Zależność między ogniskową a promieniem krzywizny przedstawia rów-
nanie:
6.26 Ogniskowa i promień
krzywizny zwierciadła wklęsłego ƒ = r
2
Gdy umieścimy w ognisku zwierciadła wklęsłego punktowe źródło świat-
ła, zaobserwujemy, że promienie odbite od zwierciadła tworzą wiązkę rów-
noległą. Możemy więc powiedzieć, że bieg promieni świetlnych jest od-
Ogniskowa zwierciadła wklęsłego jest
w przybliżeniu równa połowie jego wracalny – jeśli światło biegło po określonej drodze w pewnym kierunku, to
promienia krzywizny. również po tej samej drodze będzie biec w kierunku przeciwnym.

Doświadczenie 51.

Obserwujemy, jak biegnie wiązka promieni równoległych odbitych
od zwierciadła wypukłego
Niezbędne przedmioty: zestaw do optyki z laserem (lub stolik optyczny) Z F' O'

Wykonanie: Skieruj na zwierciadło wypukłe wiązkę promieni równoległych
i obserwuj, co się dzieje.

Obserwacje: Wiązka po odbiciu od zwierciadła jest wiązką rozbieżną.

W zwierciadle wypukłym promienie równoległe do głównej osi zwierciad-
ła odbijają się od niego, tworząc wiązkę rozbieżną. Zauważmy jednak, że ich
przedłużenia przecinają się w jednym punkcie, który jest ogniskiem pozor-
nym zwierciadła wypukłego F’. Wnioskujemy więc, że w tego typu zwierciad-
łach powstają obrazy pozorne.

Zastosowanie zwierciadeł
Zwierciadła wklęsłe mają szerokie zastosowanie w medycynie, na przykład
w lampach laryngologicznych, lusterkach dentystycznych (il. 6.27) czy do pre-
cyzyjnego oświetlenia pacjentów w gabinetach i salach operacyjnych. Wyko-
rzystywane są również w kuchenkach słonecznych do podgrzewania żywno-
ści, latarkach elektrycznych, teleskopach astronomicznych czy reflektorach.
6.27 Zastosowanie zwierciadła Reflektor składa się ze zwierciadła wklęsłego oraz z silnego źródła światła,
wklęsłego umieszczonego bardzo blisko jego ogniska. Promienie świetlne wysyłane przez

220