Page 129 - geografia 8

Rdzenna ludność Ameryki przed przybyciem Europejczyków
Najprawdopodobniej kilkadziesiąt tysięcy lat temu ludność azjatycka kilku-
krotnie przemieszczała się do Ameryki Północnej poprzez istniejący wówczas
pas lądu, który łączył współczesną Syberię z Alaską. Następnie – w wyniku
trwających kilkanaście tysięcy lat migracji na południe – pierwsi mieszkańcy
dotarli do Ameryki Południowej.
Bardzo zróżnicowane warunki klimatyczne i krajobrazowe panujące na
tych obszarach sprawiły, że w poszczególnych grupach ludności wytworzyły 3.40 Rolnictwo rozwijało się
się różne kultury, języki, systemy wierzeń i typy gospodarki. Jedne ludy wiodły w Ameryce w podobnym okresie
koczowniczy tryb życia, inne zajmowały się rolnictwem (il. 3.40). Niektóre jak w innych miejscach na świecie
żyły w wielkich miastach (il. 3.41, patrz Więcej na temat, s. 134). Wspólna dla
nich wszystkich nazwa Indianie została po raz pierwszy użyta przez Euro-
pejczyków, którzy po przybyciu do Ameryki byli przeświadczeni, że dotarli
do Indii. Z uwagi na późniejsze wydarzenia dla wielu rdzennych mieszkań-
ców to określenie ma zabarwienie negatywne.
Odmienną grupę rdzennej ludności stanowią zamieszkujący daleką pół-
noc Inuici w Kanadzie, na Alasce i na Grenlandii (nazywani często Eski-
mosami, co jest przez nich uważane za określenie obraźliwe) oraz Aleuci na
Alasce i Wyspach Aleuckich. Przybyli oni z Azji w późniejszym okresie. Su- 3.41 Wielkie miasta,
rowe warunki życia w strefie okołobiegunowej doprowadziły do wytworzenia np. Tenochtitlán [czyt. tenocztitlan],
na dalekiej północy kultury i zwyczajów odbiegających od tych panujących były centrami religijnymi,
rzemieślniczymi i handlowymi
w innych częściach kontynentu. (mural Diego Rivery w Pałacu
Wydarzenia, do których doszło podczas kolonizacji Ameryki, spowodowa- Narodowym w Meksyku)
ły, że większość świadectw historycznych została zniszczona. Wiele zagadnień
dotyczących życia ludów prekolumbijskich pozostaje niewyjaśnionych. Po-
nadto szacunki dotyczące liczby ludności na tych terenach przed przybyciem
Europejczyków są rozbieżne – podaje się od 50 do 100 mln mieszkańców.

Kolonizacja Ameryki
Bardzo duży spadek liczebności rdzennej ludności spowodowały przynie-
sione przez europejskich kolonizatorów choroby zakaźne (tutejsze ludy nie
były na nie odporne) i krwawe podboje z użyciem nieznanej tu broni palnej 3.42 Wykonany przez Siuksów
i koni. Kolejne pokolenia rdzennej ludności próbowały stawiać opór – toczyły rysunek przedstawiający bitwę
wojny z kolonizatorami, a potem z nowo powstałymi państwami (il. 3.42). nad Little Bighorn, w której
Mimo protestów mieszkańcy byli wypędzani ze swoich ziem lub traktowani broniące swoich terytoriów
plemiona rdzennych mieszkańców
jak niewolnicy. W późniejszych latach celowo marginalizowano również ich Wielkich Równin pokonały
rolę poprzez izolację i wysiedlanie do zamkniętych obszarów – rezerwatów, amerykańską armię
a także przymusową asymilację.
Wydarzenia, które dotknęły kolejne pokolenia rdzennej ludności w okre-
sie kolonizacji, a potem w państwach powstałych po jej zakończeniu, określa
się mianem traumy historycznej. Stanowi ona główną przyczynę zarówno ob- Asymilacja – przystosowanie się do
serwowanych w wielu tych społecznościach problemów, jak i trudności z ich życia w obcej grupie przez przyjęcie jej
przezwyciężeniem. kultury i obowiązujących norm.

127

02.07.2021 14:52:16
0702_881426 _geografia_kl8_DRUK.indd 127
0702_881426 _geografia_kl8_DRUK.indd 127 02.07.2021 14:52:16