Page 134 - geografia 8

Kultury prekolumbijskie Ameryki

Rdzenna ludność Ameryki przed przybyciem Europejczyków stworzyła wiele
kultur i zorganizowanych społeczności. Ich dzieła zaskakują okazałością,
a także podobieństwem do wytworów cywilizacji rozwijających się na innych OLMEKOWIE (od XIV w. p.n.e. do IV w. p.n.e.)
kontynentach. Wielkie świątynie czy rozbudowane systemy nawadniające
to tylko niektóre z nich. Na osiągnięciach Olmeków opierały się kolejne cywilizacje
Ameryki Środkowej. Opracowali oni system pisma
składającego się z symboli, znali podstawy matematyki
i stworzyli własny kalendarz. W sztuce zasłynęli z wielkich
kamiennych głów wyrzeźbionych w bazalcie (na zdjęciu
głowa z La Venta).

INKOWIE (od XII w. n.e.) MAJOWIE (rozkwit od III w. n.e. do IX w. n.e.)
Stworzyli w prekolumbijskiej Ameryce najpotężniejsze, Indianie z Ameryki Środkowej, którzy stworzyli układ
świetnie zorganizowane państwo. Zapisywali słowa i liczby miast-państw rządzonych przez grupy kapłanów, astrologów
za pomocą węzełków na sznurkach, tzw. kipu (na zdjęciu). i szlachty. Rozwinęli pismo hieroglificzne i dwudziestkowy
Wybudowali sieć dróg, zwaną Traktem Królewskim, która system zapisu matematycznego. Prowadzili obserwacje
liczyła ok. 30 tys. km. Tworzące ją drogi były szersze Wybrane kultury astronomiczne, m.in. przewidywali zaćmienie Słońca
na terenach równinnych, a na wysokogórskich przechodziły prekolumbijskie i Księżyca. Wznosili piramidy schodkowe. Stanowisko
w wąskie, strome ścieżki lub schodki. Nad rzekami i dolinami Aztekowie archeologiczne Palenque [czyt. palanke] w Meksyku,
były budowane kładki i wiszące mosty. Machu Picchu z pozostałościami miasta Majów (na zdjęciu), wpisano
[czyt. macziu pikcziu] to wpisane na listę światowego Inkowie na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
dziedzictwa UNESCO najlepiej zachowane miasto Inków ludy Nazca
(na zdjęciu). Jest usytuowane w Andach, na wysokości ludy Pueblo
ok. 2400 m n.p.m. Mieszkańców zaopatrywał w wodę system Majowie
kanałów (częściowo działający do dziś), którymi
doprowadzano ją do zbiorników wykutych w skale. Olmekowie
W świątyniach w Machu Picchu prowadzono obserwacje
astronomiczne. AZTEKOWIE (od XIII w. n.e.)
Wojowniczy lud, który podbił okoliczne indiańskie
miasta-państwa. Stworzyli dobrze zorganizowane
państwo z miastami liczącymi do 300 tys. mieszkańców.
Wykazywali się dobrą znajomością matematyki i astronomii.
Posługiwali się różnego rodzaju pismem, w tym hieroglificznym.
Aztekowie czcili wiele bóstw. Składali w świątyniach ofiary
z ludzi. Aztecki Kamień Słońca (na zdjęciu) to jeden
z najważniejszych zabytków tej kultury.

LUDY NAZCA (od II w. p.n.e. do VI w. n.e.) LUDY PUEBLO (od XIII w. n.e.) 1. Które z zaprezentowanych elementów kultury prekolumbijskiej możemy także odnaleźć w podobnej formie
w cywilizacjach powstałych na innych kontynentach? Podaj dwa przykłady.
O ludach Nazca [czyt. naska] wiadomo niewiele. Przypisuje Społeczność północnoamerykańskich Indian
się im stworzenie gigantycznych rysunków na suchym, Pueblo wznosiła osady w niszach wykutych 2. Korzystając z dowolnych źródeł, opisz funkcjonowanie i dokonania wybranej cywilizacji prekolumbijskiej w okresie,
pustynnym płaskowyżu w Andach. Przedstawiają one linie w ścianach kanionów, w pobliżu źródeł wody. gdy powstawało państwo polskie.
proste, figury geometryczne, rośliny i zwierzęta (na zdjęciu Pałac Klifowy (na zdjęciu) to największe skalne 3. Skorzystaj z dostępnych źródeł informacji i przygotuj prezentację multimedialną o Trakcie Królewskim, który
– koliber). W całości są widoczne tylko z lotu ptaka. miasto tych ludów. stworzyli Inkowie.

132

0702_881426 _geografia_kl8_DRUK.indd 132 02.07.2021 14:52:39
0702_881426 _geografia_kl8_DRUK.indd 132
02.07.2021 14:52:39