Page 60 - geografia 8

Podsumowanie działu 1

Ważne pojęcia

Pacyfi czny Pierścień Ognia tsunami monsun klimat monsunowy kultura ryżu
Japonia Chiny Indie Bliski Wschód rozwój gospodarczy kontrasty społeczne
zasoby ropy naftowej konflikty zbrojne różnorodność kultur i religii

Azja to największy pod względem powierzchni kontynent na Ziemi. Zajmuje 44,5 mln km (ok. 30% wszystkich lądów).
2
40° 60° 80° 100° 120° 140°
Rekordy świata w Azji:
O c e a n Islandia Grenlandia O c e a n Płw. Alaska
2
Biegun y A 1 Półwysep Arabski (ok. 2,8 mln km )
A t l a n t y c k i 160° Przyl. Dieżniowa l
Cieśnina Beringa
północny n Morze
0°
Morze
A 40° 160° z e O 2 Archipelag Malajski (ok. 20 tys.
syberyjskie
120°
r k t y c Wschodnio- Beringa u wysp)
80°
Svalbard
t c
Przyl. Morze Kluczewska Sopka y 3 Himalaje i Mount Everest
Czeluskin
Koło podbiegunowe
Skandynawski Nowa Ziemia Łaptiewów Góry 4750 e (8850 m n.p.m.)
Morze
Morze Karskie
Barentsa
Półwysep północne
9
l Wyżyna Lena Czerskiego Kam c z a t k a a 4 depresja Morza Martwego
A l p y
Narodnaja
Nizina
n
1895 Nizina Morze (ok. –430 m n.p.m.)
a Ob Środkowo- Ochockie
40° europejska Jenisej 40° 5 Wyżyna Tybetańska
Wschodnio-
Zachodnio- syberyjska Sachalin S
r (4–5 tys. m n.p.m., ok. 2,5 mln km )
2
Wołga U syberyjska 7 Amur Hokkaido p 6 Morze Kaspijskie (371,8 tys. km )
Bosfor
Przyl.
Baba
2
Nizina Turańska A ł t a j Wyżyna Morze Japońskie Rów Izu-Ogasawara o 7 Bajkał (głębokość: 1642 m,
Irtysz
T a u r u s
Kaukaz
3
k
I I 8 Tygrys H o n s iu objętość: ok. 23 tys. km )
6 T i e n s z a n Mongolska Fudżi
–433
4 Z 3776 o
10 640
Eufrat
Tarymska Żółte j
Demawend
5610 Pamir K Kotlina Morze 10 640 8 Tirat Cewi w Izraelu (temperatura
a
g
u Huang He (RzekaŻółta) Nizina powietrza: +53,9°C)
K2
r 8611 n l u n Chińska
Indus
20° Zat. Perska o Hindukusz Karakorum Wyżyna 5 Morze Wschodnio- Zwrotnik Raka n 20°
H
s i chińskie 9 Tomtor w Rosji (temperatura
N i z i n a m a l a j e Tajwan y powietrza: –71,2°C)
Półwysep
I n d u s u
1 Tybetańska Jangcy
cieśn. Ormuz
Morze Czerwone
8850
11 Mount Everest 3 Morze 10 994 10 Ćerapuńdźi w Indiach
Arabski
10 Mekong Filipińskie
D e k a n Luzon (średnia roczna suma opadów
Bab al-Mandab
M o r z e
Półwysep atmosferycznych: 11 000 mm)
Wyżyna
Sokotra Półwysep
Somalijska
Indyjski Z a t oka Morze Filipiny
A r a b s k i e
Przyl. Rów Filipiński
Hafun
B e n g a l ska Indochiński Południowochińskie 11 Masira, Oman (średnia wieloletnia
0° Równik 0° suma opadów atmosferycznych:
Cejlon Płw. Malajski 15 mm)
A r c h i p e l a g
O
Przyl. Piai Borneo Celebes
Malediwy
c e a n
I n d y j s k i Sumatra M a l a j s k i
Kerinci
R 3805 Krakatau 2 Morze
0 1000 2000 3000 km ó w 813 Jawa Timor
J a w a j s k i
Kimberley
klimat monsunowy 20°
100° 120°
Duża rozciągłość południkowa kontynentu sprawia, że w Azji występują wszystkie strefy klimatyczne, wszystkie
formacje roślinne i wszystkie typy gleb strefowych świata.
Ogromny rozmiar kontynentu wpływa na powstanie cyrkulacji monsunowej. Ma ona wielki wpływ na rytm upraw –
głównie ryżu – w Azji Południowej, Południowo-Wschodniej i Wschodniej.
58
0702_881426 _geografia_kl8_DRUK.indd 58
02.07.2021 14:49:15
0702_881426 _geografia_kl8_DRUK.indd 58 02.07.2021 14:49:15