Page 35 - 1004_883383_historia_kl4_DRUK.indd
P. 35

Jak powstał kalendarz?                         KALENDARZ JULIAŃSKI


 W starożytności ludzie wyznaczali upływ czasu na podstawie obserwacji Słońca,
 gwiazd i Księżyca. Na tych obserwacjach opierały się pierwsze kalendarze.  Rok w kalendarzu rzymskim trwał
             355 dni i był krótszy niż rok
             słoneczny, czyli okres, w którym
             Ziemia okrąża Słońce (wynosi on             Nazywam się
             365,25 dnia). Aby zsynchronizować    Juliusz Cezar. Czy wiesz,
             kalendarz z porami roku, trzeba
 KALENDARZ EGIPSKI  było dodawać od czasu do czasu   że jeden z rzymskich miesięcy
             brakujące dni. W 46 roku p.n.e.      – Iulius – otrzymał nazwę
             rzymski wódz Juliusz Cezar
 Jeden z pierwszych kalendarzy   wschodzą i zachodzą, pory suche   Każdy z okresów Egipcjanie podzielili   przeprowadził reformę kalendarza.   na moją cześć?
 opracowali starożytni Egipcjanie około   przeplatają się z porami deszczowymi,   na cztery miesiące, z których każdy miał   Wprowadzono wówczas rok
 pięciu tysięcy lat temu. Mieszkańcy   a obfite opady sprawiają, że ich rzeka   30 dni. Do tych 360 dni Egipcjanie   słoneczny liczący 365 dni,
 Egiptu zauważyli, że pewne zjawiska   (Nil) wylewa. Na podstawie takich   dodali pięć dni świątecznych. W ten   a co cztery lata rok przestępny
 przyrodnicze są powtarzalne:   obserwacji Egipcjanie wyodrębnili   sposób powstał pierwszy kalendarz.   składający się z 366 dni. Kalendarz
 Słońce i Księżyc regularnie  trzy okresy.  Rok liczył w nim 365 dni.  ten na cześć Juliusza Cezara
             nazwano juliańskim.






                                             KALENDARZ GREGORIAŃSKI



                                                                                    W kalendarzu juliańskim rok był
                                                                                    o 11 minut za długi w stosunku
                                                                                    do roku słonecznego. Z biegiem
                                                                                    czasu różnica pomiędzy rokiem
                                                                                    kalendarzowym a rokiem słonecznym
                                                                                    była coraz większa. Po upływie
 WCZESNY KALENDARZ RZYMSKI
                                                                                    1500 lat wynosiła już 10 dni. Aby temu
                                                                                    zaradzić, papież Grzegorz XIII nakazał
                                                                                    pominąć 10 dni w 1582 roku.
 Starożytni Rzymianie opracowali                                                    W ten sposób po 4 października
 kalendarz na podstawie obserwacji                                                  nastąpił 15 października. Papież
 Księżyca. Na początku istnienia Rzymu,                                             udoskonalił też sposób naliczania lat
 czyli w VIII wieku p.n.e., rok miał 304 dni                                        przestępnych. Ustalił, że lata, których
 i był podzielony na dziesięć miesięcy.                                             ostatnie cyfry to 00, są przestępne
 Rozpoczynał się od marca, zwanego                                                  tylko wtedy, jeżeli dwie pierwsze cyfry
 po łacinie Martius. Nazwa ta                                                       tworzą liczbę podzielną przez cztery.
 pochodziła od imienia rzymskiego
 boga wojny – Marsa. Taki podział roku
 znalazł swoje odbicie w łacińskich                      Kalendarz gregoriański obowiązuje dziś w większości krajów
 nazwach kolejnych miesięcy –                            na świecie z wyjątkiem krajów muzułmańskich. Natomiast
 September to miesiąc siódmy                             kalendarz juliański jest nadal stosowany w Kościele
 (od łacińskiego liczebnika septem),                     prawosławnym. Różnica między kalendarzami juliańskim
 October – ósmy, November – dziewiąty,                   i gregoriańskim wynosiła w XX wieku 13 dni.
 a December – dziesiąty. Z czasem
 do kalendarza rzymskiego
 wprowadzono dwa dodatkowe                      Papież Grzegorz XIII
 miesiące – Ianuarius i Februarius.


          1.   Wyjaśnij, w jaki sposób twórcy poszczególnych kalendarzy próbowali dostosować długość roku
               kalendarzowego do długości roku słonecznego.
          2.   Wybierz jeden zaskakujący fakt z historii kalendarza i poszukaj więcej informacji na jego temat.

                                                                                  33



                                                                                                              04.10.2022   11:33:15
   1004_883383_historia_kl4_DRUK.indd   33
   1004_883383_historia_kl4_DRUK.indd   33                                                                    04.10.2022   11:33:15
   30   31   32   33   34   35   36   37   38   39   40