Page 87 - 1004_883383_historia_kl4_DRUK.indd

5.3 Złoty wiek

ŚREDNIOWIECZE NOWOŻYTNOŚĆ WSPÓŁCZESNOŚĆ
IX X XI XII XIII XIV XV XVI XVII XVIII XIX XX XXI
wieki
XVI wiek – złoty wiek Polski

Podejmij temat z Wypisz jak najwięcej skojarzeń z wyrażeniem złoty wiek.

U szczytu potęgi
Wyrażenie złoty wiek powstało już w starożytności. Oznacza okres Rzeczpospolita Obojga
obfitości i szczęścia. W historii Polski stosuje się je w odniesieniu Narodów – państwo polsko-
do XVI wieku. Dla Rzeczypospolitej Obojga Narodów był to -litewskie w wiekach XVI–XVIII.
okres największego rozkwitu – gospodarczego i kulturalnego. W tym Szlachta – potomkowie dawnego
czasie Polska rozwinęła na niespotykaną dotąd skalę handel zbożem rycerstwa. Przedstawiciele
z krajami Europy Zachodniej. Sprzedaż ziarna przynosiła ogromne tej grupy byli posiadaczami
zyski królom Polski oraz szlachcie. Na handlu bogacili się również gospodarstw rolnych, w których
pośredniczący w nim mieszczanie, czyli mieszkańcy miast. Wraz uprawiano zboże przeznaczone
ze wzrostem dochodów król i przedstawiciele najbogatszych rodów na sprzedaż. W XVI wieku
szlacheckich rozbudowywali swoje rezydencje. Przebudowano Wa- szlachta zdobyła dominującą
wel, powstały wspaniałe zamki w Baranowie Sandomierskim i Kra- pozycję w Rzeczypospolitej.
siczynie. Zamożni mieszczanie wznosili okazałe ratusze i kamienice Od tego czasu miała wielki
oraz finansowali budowę kościołów. Władcy i najbogatsi szlachcice wpływ na politykę państwa.
roztaczali mecenat nad artystami i uczonymi. Rozwijały się polska Mecenat – pomoc udzielana
literatura i nauka (zob. więcej na s. 88 i 89). artystom, pisarzom i uczonym.

Handel zbożem między Polską
a Europą Zachodnią rozwijał się
od XV stulecia. W 1466 roku,
po wojnie z Krzyżakami, Polska
odzyskała Gdańsk. Szybko stał się
on najważniejszym portem kraju.
Do Gdańska spławiano Wisłą
zboże z dalekich części państwa,
a stamtąd transportowano je
na zachód. Obok: obraz Wojciecha
Gersona z XIX wieku ukazujący
kupca i szlachcica w Gdańsku.

85

04.10.2022 11:34:44
1004_883383_historia_kl4_DRUK.indd 85 04.10.2022 11:34:44
1004_883383_historia_kl4_DRUK.indd 85