Page 105 - historia 5

Powstanie monarchii stanowych
Dzięki licznym nadaniom i przywilejom królewscy wasale – książę-
ta, możnowładcy i biskupi – stawali się coraz silniejsi. Na otrzyma-
nych ziemiach czuli się całkowicie niezależni. Gwarantowały im
to niektóre przywileje, wyłączające terytoria im podległe spod wpły-
wu i kontroli monarchy. W rezultacie lennicy sprawowali w swoich
dobrach pełnię władzy – zarządzali nimi, pobierali podatki oraz We Francji zgromadzenie
sprawowali sądy nad swoimi poddanymi. Jednocześnie królowie sta- przedstawicieli stanów nosiło
wali się coraz słabsi, dlatego potężni wasale często próbowali ode- nazwę Stanów Generalnych.
brać im władzę. W końcu panujący utracili dawną pozycję i musieli Po raz pierwszy zwołano je
podzielić się władzą ze stanami. W ten sposób powstała nowa for- w 1302 roku. Rycina z XVI wieku.
ma sprawowania władzy – monarchia stanowa. W tym ustro-
ju monarcha rządził z pomocą instytucji reprezentującej interesy
stanów – parlamentu. Największy wpływ na parlament miały Szlachta – uprzywilejowana
najpotężniejsze stany: duchowieństwo oraz rycerstwo, które z cza- warstwa społeczna, która
sem przekształciło się w szlachtę. Monarchie stanowe formowa- wykształciła się z rycerstwa
ły się w państwach europejskich w różnym czasie – np. w Anglii u schyłku średniowiecza.
w wiekach XIII–XV, a w Polsce od XIV do XV stulecia. Szlachcice stopniowo

porzucili zajęcia rycerskie,
zajęli się głównie polityką
i prowadzeniem swoich
W skrócie gospodarstw.

Feudalizm to system, w którym wasale otrzymywali ziemię
w użytkowanie (jako lenno) w zamian za wierną służbę.

W średniowieczu wyodrębniły się cztery stany społeczne:
duchowieństwo, rycerstwo (szlachta), mieszczaństwo i chłopstwo.

Z czasem królowie przekazali stanom część swojej władzy.
W ten sposób ukształtowały się monarchie stanowe.

Czy już umiesz?

1 Jakie warunki musiały zostać spełnione, aby umowa między
seniorem a wasalem zaczęła obowiązywać?

2 Powiedz, co mogło się stać, jeśli wasal lub senior nie dotrzymali
zawartych ustaleń?
Sprawdź w encyklopedii,
3 Wymień średniowieczne stany i opisz krótko każdy z nich.
od jakiego łacińskiego słowa
4 Powiedz, na czym polegała ograniczona rola władcy w monarchii pochodzi słowo feudalizm.
stanowej. Co ono oznacza?

103

0626_historia_.indd 103 02.07.2018 11:54:21