Page 28 - historia 6

Druk – epokowy wynalazek

Zanim wynaleziono druk, przygotowanie jednego egzemplarza książki zajmowało
wiele miesięcy. Kopista ręcznie przepisywał tekst, iluminator zaś mozolnie ozdabiał
go miniaturami. Książek było mało i dlatego miały wysoką cenę. Upowszechnienie prasy
drukarskiej, wynalezionej przez Jana Gutenberga, przyspieszyło proces powielania
tekstów. Z tego powodu książki stały się tańsze i dostępne dla większej liczby ludzi.
Dzięki temu nowe idee polityczne czy religijne dużo prędzej się rozprzestrzeniały.

Rozmaite metody powielania tekstów lub rysunków
były znane już w starożytności. Jedną z nich stanowił
drzeworyt. Na drewnianym klocku umieszczano tekst
albo rysunek, a następnie wycinano tło. W ten sposób
uzyskiwano wypukłe kształty, które potem pokrywano
farbą i odbijano na papierze (jak pieczęcią). Na zdjęciach:
blok drewna z wypukłymi literami i ilustracją
(po lewej stronie) oraz jego XV-wieczna odbitka
ukazująca męczeństwo św. Sebastiana.

Druk usprawniło zastosowanie ruchomych
czcionek. Nazywa się tak kostki, które odbijają
pojedyncze znaki drukarskie (np. litery). Ruchome
czcionki jako pierwsi już w XI wieku zastosowali
Chińczycy. Używał ich również Jan Gutenberg,
który skonstruował aparat do ich odlewania.
Dzięki temu czcionki można było wykonać
tanio i szybko.

W drukarni tekst książki najpierw należało złożyć.
Składem zajmował się zecer, który układał czcionki
z literami od prawej do lewej strony (w lustrzanym odbiciu)
na specjalnej tacce. Odstępy między wyrazami uzyskiwał
dzięki wstawianiu między poszczególne słowa małych
metalowych bloczków. Nie odbijały się one na papierze,
gdyż były niższe od czcionek. Złożone teksty przenoszono
na formę drukarską – tym zajmował się drukarz.

26

0618_881295_historia_kl6.indd 26 18.06.2019 11:05:50