Page 166 - historia 7
P. 166
Powiśle – tereny znajdujące się Traktat wersalski
w dolnym biegu Wisły, na wschodnim
brzegu tej rzeki. Zasadniczą część traktatu wersalskiego stanowiły postanowienia wobec
Niemiec, które obarczono winą za wywołanie wojny. Utraciły one Alzację
Liga Narodów – międzynarodowa
organizacja pokojowa. Jej głównym i Lotaryngię na rzecz Francji. Musiały też oddać pograniczne terytoria Bel-
organem kierowniczym była Rada gii oraz Danii. Uprzemysłowione Zagłębie Saary [czyt. zary] dostało się
Ligi Narodów. Składała się z członków na 15 lat pod okupację wojsk alianckich. Natomiast Nadrenia (szeroki pas
stałych (przedstawicieli mocarstw) ziem nad rzeką Ren między Niemcami a Francją) została ogłoszona strefą
i niestałych (reprezentantów innych zdemilitaryzowaną. Dla Berlina oznaczało to zakaz utrzymywania na tym
państw wybieranych na określoną obszarze wojsk. Takie ograniczenie miało na celu zwiększenie bezpieczeń-
kadencję). Większość krajów
europejskich przystąpiła do Ligi stwa Francji. Największe straty Niemcy poniosły na rzecz Polski. Musiały
Narodów w 1919 r. (m.in. Polska). jej zwrócić Wielkopolskę i Pomorze Gdańskie (bez Gdańska). Ludność
Przejściowo jej członkami były Niemcy Górnego Śląska, Warmii, Mazur i Powiśla miała zdecydować o przynależ-
(1926–1933) i Związek Sowiecki ności do Polski lub Niemiec w plebiscycie. Gdańsk uzyskał status wolnego
(1934–1939). Do organizacji nie miasta. W wyniku traktatu państwo niemieckie utraciło wszystkie kolonie.
przystąpiły Stany Zjednoczone. Ważnym postanowieniem było rozbrojenie Niemiec. Zakładało ono:
Liga Narodów została formalnie zniesienie obowiązku powszechnej służby wojskowej, ograniczenie liczebno-
rozwiązana w 1946 r.
ści armii do 100 tysięcy żołnierzy, zakaz rozbudowy przemysłu wojennego,
posiadania lotnictwa wojskowego i łodzi podwodnych. Ponadto zobowiązano
Niemców do wypłacenia zwycięzcom odszkodowań za straty wojenne.
Na mocy traktatu wersalskiego powstała Liga Narodów. Do zadań tej
organizacji należało utrzymanie pokoju na świecie i rozwiązywanie sporów
między państwami. Liga pilnowała, by postanowienia konferencji w Paryżu
były przestrzegane. Organizacja nie miała własnej armii. Wszelkie spory roz-
wiązywała środkami pokojowymi.
Mały traktat wersalski
Postanowienia konferencji w Paryżu uzupełniał mały traktat wersalski.
Nakładał on na wiele krajów (w tym Polskę) obowiązek ochrony praw mniej-
szości narodowych i religijnych. Umożliwiał też mocarstwom ingerencję
w wewnętrzne sprawy tego państwa, które naruszy jego warunki. Dokumentu
nie podpisały Niemcy. W rezultacie w tym kraju mniejszość polska – której
prawa nagminnie łamano – była pozbawiona ochrony międzynarodowej. Na-
tomiast mniejszość niemiecka w Polsce taką ochronę miała.
Traktaty z Austrią, Węgrami, Bułgarią i Turcją
W latach 1919 i 1920 zwycięskie państwa zawarły osobne układy pokojowe
z sojusznikami Niemiec. Na mocy traktatów z Austrią i Węgrami przypieczę-
towano rozpad Monarchii Austro-Węgierskiej, który zaczął się już pod koniec
Traktat wersalski oraz inne układy wojny. W efekcie powstały dwa nowe państwa – Austria i Węgry, których
pokojowe podpisane z państwami terytoria okrojono. Pozostałe obszary, dawniej tworzące cesarstwo Habsbur-
centralnymi stały się podstawą tak gów, stały się częścią innych państw, m.in. Polski, Czechosłowacji i Włoch.
zwanego systemu wersalskiego
(ładu wersalskiego). Powyżej: Na mocy zawartych układów znaczne straty terytorialne poniosły Bułgaria
okładka angielskiej wersji traktatu. i imperium osmańskie.
164
02.06.2020 10:23:27
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 164 02.06.2020 10:23:27
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 164
