Page 161 - historia 7
P. 161
Ku wolności
Orędzie Wilsona przyniosło duże korzyści sprawie polskiej. Jednak jeszcze Pomnik Grunwaldzki w Krakowie
na początku 1918 r. nie było pewne, czy nasze państwo odzyska niepodle-
głość. Królestwo Kongresowe wciąż znajdowało się pod okupacją niemiecką
i austriacką, a zaborcy z niechęcią odnosili się do przyznania Polakom więk-
szych swobód politycznych. Piłsudski przebywał w więzieniu w Magdeburgu.
Jedynym pozytywnym aspektem była działalność Rady Regencyjnej i KNP.
Sytuację skomplikowało zawarcie przez Niemców pokoju brzeskiego
z bolszewikami w marcu 1918 r. Zawarty traktat wykluczał Rosję z udziału
w wojnie i umacniał niemieckie panowanie na wschodzie Europy. Poważnym
problemem było wspieranie przez Niemców ukraińskiego ruchu niepodległo-
ściowego, który silnie rozwinął się w czasie I wojny światowej. Ukraińcy rościli W 1910 r. z inicjatywy Paderewskiego
sobie prawa do wschodniej Galicji, co stanowiło zagrożenie dla naszych dą- na placu Jana Matejki w Krakowie od-
żeń niepodległościowych w tym regionie. słonięto pomnik Grunwaldzki. Monu-
Sytuacja na korzyść Polski zmieniła się, gdy ententa odniosła zwycięstwo ment został ufundowany przez pianistę
nad Niemcami na froncie zachodnim, a w państwach zaborczych nasiliły się z okazji 500. rocznicy bitwy pod Grun-
niepokoje wewnętrzne. Jesienią 1918 r. rozpadły się Austro-Węgry i doszło waldem. Przedstawia króla Władysła-
do wystąpień rewolucyjnych w Niemczech. W Rosji trwała wojna domowa wa Jagiełłę na koniu. W 1939 r. pomnik
został zburzony przez Niemców. Zrekon-
między białymi i czerwonymi. Przyszłość Europy zależała od mocarstw za- struowano go dopiero w 1976 r. na pod-
chodnich, które uznały polski wkład w zwycięstwo i popierały nasze dążenia stawie fotografii. Obecnie znajduje się
do niepodległości. przed nim Grób Nieznanego Żołnierza.
W skrócie
Akt 5 listopada 1916 r. i proklamacja Królestwa Polskiego. Rada Regencyjna – pierwsze prace państwowotwórcze
w Królestwie Polskim okupowanym jeszcze przez Niemcy i Austro-Węgry.
Umiędzynarodowienie sprawy polskiej: deklaracje Piotrogrodzkiej Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich
oraz rosyjskiego Rządu Tymczasowego, orędzie prezydenta USA Wilsona z 8 stycznia 1918 r., deklaracja wersalska.
Czy już umiesz?
1 Porównaj stosunek zaborców do sprawy polskiej niepodległości w przededniu wojny i po jej wybuchu.
2 Wymień działania na rzecz odbudowy państwa podjęte przez Radę Regencyjną.
3 Czy w momencie zdobycia przewagi przez państwa ententy spór orientacyjny sprzed wojny miał znaczenie?
Odpowiedz na to pytanie, uwzględniając politykę Józefa Piłsudskiego.
4 Omów znaczenie następujących wydarzeń dla odzyskania niepodległości przez Polskę: obalenie caratu i rewolucje
w Rosji, wygłoszenie orędzia przez Wilsona, zwycięstwo ententy w wielkiej wojnie, rewolucja w Niemczech.
5 Napisz list do rządów mocarstw zachodnich z prośbą o poparcie naszych dążeń niepodległościowych.
6 Opisz wysiłki podejmowane przez Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego na rzecz
umiędzynarodowienia sprawy polskiej. Oceń je.
159
02.06.2020 10:23:22
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 159 02.06.2020 10:23:22
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 159
