Page 232 - historia 7
P. 232
8.3 Nauka i kultura
wiek NOWOŻYTNOŚĆ WSPÓŁCZESNOŚĆ
XVIII XIX XX XXI
1925 r. – wyemitowanie pierwszej 1929 r. – wydanie Przedwiośnia
audycji radiowej w Polsce Stefana Żeromskiego
Podejmij temat z Z jakimi trudnościami musiała się mierzyć polska szkoła w okresie zaborów?
z Ile wynosił odsetek analfabetów w Polsce na początku lat 20. XX w.?
Skorzystaj z informacji zawartych w module Więcej na temat na s. 219.
Oświata i szkolnictwo wyższe
Po odzyskaniu niepodległości dawne ograniczenia narzucone przez zabor-
ców przestały utrudniać rozwój rodzimej oświaty. Polskie szkoły mogły teraz
swobodnie realizować swoje cele – kształcić młodych ludzi i wychowywać ich
w duchu patriotyzmu. W tym względzie uzyskały wsparcie ze strony państwa.
Już w 1919 r. w kraju wprowadzono obowiązek szkolny do 14. roku ży-
cia i bezpłatną edukację. Z powodu zbyt małej liczby nauczycieli i szkół
Uczniowie w czasie zajęć nie wszystkie dzieci mogły się kształcić. Jednak państwo nadrabiało zaległo-
lekcyjnych, 1934 r.
ści. Z czasem przełożyło się to na zmniejszenie analfabetyzmu (z 34 procent
w 1921 r. do 23 procent w 1931 r.). Równolegle rozwijało się szkolnictwo
wyższe. Do najważniejszych ośrodków naukowych należały uczelnie o dłu-
giej historii i dużej renomie – uniwersytety w Krakowie, we Lwowie, w War-
szawie i Wilnie. Powstawały też nowe ośrodki akademickie, m.in. w Poznaniu
i Lublinie. W 1938 r. w II Rzeczypospolitej działało 28 szkół wyższych.
Osiągnięcia naukowe
Polscy uczeni i artyści mogli się poszczycić wyjątkowymi osiągnięciami. Wiel-
ki rozgłos zdobyła polska szkoła matematyczna. Jej najwybitniejszym
przedstawicielem był światowej sławy profesor Stefan Banach. Główną
dziedzinę jego zainteresowań stanowiła analiza funkcjonalna, w której jest
autorem wielu twierdzeń. W biochemii sukcesy odnosił Kazimierz Funk.
Odkrył witaminy B1 i B3, a następnie prowadził badania nad ich wykorzy-
staniem do celów leczniczych. Ponadto wprowadził przyjęty na całym świecie
termin witamina. Wielkim chemikiem i wynalazcą, współtwórcą polskiego
przemysłu chemicznego był Ignacy Mościcki (ostatni prezydent II RP).
W 1932 r. w Warszawie założono Opatentował on między innymi metodę pozyskiwania kwasu azotowego
Instytut Radowy, w którym
leczono choroby nowotworowe. z tlenu i azotu zawartych w powietrzu. Mikrobiolog Ludwik Hirszfeld
Powstał on dzięki pomocy współtworzył podstawy nauki o grupach krwi. Polski badacz zaproponował
Marii Skłodowskiej-Curie. ich oznaczenia: A, B, AB i 0, które stosujemy do dziś.
230
02.06.2020 10:24:48
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 230 02.06.2020 10:24:48
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 230
