Page 96 - historia 7
P. 96
Realizm, Filozofia pozytywistyczna i jej wpływ na literaturę
impresjonizm i symbolizm
W drugiej połowie XIX w. myśliciele uznali, że wiedza o społeczeństwie,
tak jak wiedza o przyrodzie, powinna się opierać na naukowych podsta-
wach. Poglądy te wpłynęły na ukształtowanie filozofii pozytywistycznej.
Jej twórcą był francuski uczony Auguste Comte [czyt. ogist kąt]. Sformuło-
wał on podstawy socjologii – nauki o społeczeństwie.
Poglądy Comte’a i naukowe rozważania Darwina na temat pochodze-
nia gatunku ludzkiego silnie wpłynęły na literaturę. Jej przedstawiciele
poruszali głównie problematykę społeczną. Analizowali w swoich utworach
psychologiczne, społeczne i biologiczne motywacje bohaterów. Dokumento-
wali życie określonych grup, np. górników. Jednym z najważniejszych nurtów
w prozie stał się realizm – jego przedstawiciele starali się jak najwierniej
opisywać rzeczywistość. Do najwybitniejszych przedstawicieli realizmu nale-
Jean-François Millet [czyt. żą żeli Honoré de Balzac [czyt. onore de balzak], Gustave Flaubert [czyt.
frąsuła mije], Sadzący ziemniaki
gustaw flober] i Charles Dickens [czyt. czarls dikens].
Modernizm
Pod koniec XIX w. – w opozycji do pozytywistycznego kultu nauki oraz reali-
zmu w sztuce – powstały rozmaite prądy modernistyczne. Moderniści uka-
zywali człowieka jako istotę, która w swoim postępowaniu kieruje się przede
wszystkim instynktami i emocjami. Pisali o kryzysie indywidualności i du-
chowości w dobie rozwoju przemysłu. Ukazywali niemoc, bierność, poczucie
schyłku cywilizacji i upadek wiary w możliwości nauki. Poeci modernistyczni
często odrzucali literackie normy i eksperymentowali z materią języka. Wy-
bitnymi przedstawicielami modernizmu w literaturze byli Arthur Rimbaud
[czyt. artir rębo], Paul Verlaine [czyt. pol werlen] i Tomasz Mann.
Claude Monet [czyt. klod mone],
Parlament w Londynie Moderniści czerpali z filozofii Arthura Schopenhauera [czyt. artura
szopenhałera] i Fryderyka Nietzschego [czyt. niczego]. Schopenhauer
wyrażał skrajnie pesymistyczne poglądy na temat życia. Uważał, że jest ono
pasmem cierpienia, a wynika to z dążenia ludzi do realizacji własnych potrzeb.
Wyzwolenie duchowe człowieka wiedzie przez ascezę, zapomnienie o sobie
i jest możliwe dzięki działaniu na rzecz innych. Nietzsche natomiast odrzucał
tradycyjne wartości, mówił o bezcelowości świata, opowiadał się za ateizmem.
Nowe style w sztuce
W XIX w. rozwijało się malarstwo realistyczne, ale również impresjonistyczne
i symboliczne. Realiści wiernie ukazywali rzeczywistość. Natomiast impre-
sjoniści starali się oddać na obrazie ulotne, subiektywne wrażenia. Za po-
Gustaw Klimt, Nadzieja mocą drobnych pociągnięć pędzla przedstawiali grę świateł czy przenikanie
się kolorów w naturze. Chętnie malowali w plenerze. Symboliści z kolei
na swoich obrazach tworzyli baśniowe sceny, często pełne grozy, tajemni-
Wskaż kierunki artystyczne reprezento- czości, erotyki – niepozbawione elementów fantastycznych. Swoim dziełom
wane przez powyższe obrazy. nadawali ukryty sens, a odczytanie tej symboliki pozostawiali odbiorcom.
94
02.06.2020 10:22:02
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 94
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 94 02.06.2020 10:22:02
