Page 71 - polski 6 cz2

gwiazdy zostaje rozproszona w gazie w galaktyce i staje się surowcem
do budowy gwiazd następnej generacji. Nasze Słońce zawiera około
2% ciężkich pierwiastków, gdyż jest gwiazdą drugiej lub trzeciej ge-
neracji, uformowaną około pięciu miliardów lat temu z chmury gazu
zawierającego resztki wcześniejszych supernowych. Większość gazu
należącego do tej chmury została zużyta na budowę Słońca lub uleg-
ła rozproszeniu, lecz pewna ilość ciężkich pierwiastków zgromadziła
się, tworząc planety okrążające Słońce, takie jak Ziemia.
Początkowo Ziemia była bardzo gorąca i nie miała atmosfery;
później ostygła i uzyskała atmosferę, która powstała z gazów wy-
dostających się ze skał. We wczesnej atmosferze nie moglibyśmy
przetrwać. Nie zawierała tlenu, obecne w niej były natomiast liczne
gazy trujące, na przykład siarkowodór (gaz nadający zapach zepsu-
tym jajkom). Istnieją jednak prymitywne formy życia, które plenią 7 prymitywne – tu: bardzo proste
7
się bujnie w takich warunkach. Uważa się, że mogły one rozwinąć
się w oceanach […] [i] zdolne były do […] rozmnażania się. Przy-
padkowe błędy w reprodukcji z reguły uniemożliwiały dalsze roz- 8 reprodukcja – tu: rozmnażanie
8
mnażanie się […]. Jednakże niektóre z tych błędów prowadziły do
powstania nowych […], rozmnażających się jeszcze sprawniej. Te
zyskiwały przewagę i wypierały oryginalne […] [formy życia]. W ten
sposób rozpoczął się proces ewolucji , który doprowadził do po- 9 ewolucja – tu: zmiany cech
9
wstania skomplikowanych, samoreprodukujących się organizmów. u całych grup organizmów do-
Pierwsze prymitywne formy życia żywiły się różnymi materiałami, konujące się z pokolenia na po-
z siarkowodorem włącznie, i wydalały tlen. To stopniowo doprowa- kolenie
dziło do zmiany składu atmosfery i pozwoliło na rozwój wyższych 10 atmosfera – warstwa gazów
10
form życia, takich jak ryby, gady, ssaki i, ostatecznie, ludzie. otaczająca ciała niebieskie
Taki obraz wszechświata, początkowo gorącego, następnie roz-
szerzającego się i stygnącego, zgadza się ze wszystkimi obserwacja-
mi, jakimi obecnie dysponujemy. Niemniej jednak na wiele pytań
nie potrafimy wciąż jeszcze odpowiedzieć:
a) Dlaczego wczesny wszechświat był tak gorący?
b) Dlaczego wszechświat jest jednorodny w dużych skalach?
Dlaczego wygląda tak samo z każdego punktu i w każdym
kierunku? […] Przypomina to trochę egzamin studentów:
jeżeli wszyscy podali takie same odpowiedzi, to można być
pewnym, że porozumiewali się między sobą. […]
c) Mimo że w dużych skalach wszechświat jest tak jednorod-
ny, zawiera jednak lokalne nieregularności, takie jak gwiazdy
i galaktyki. Uważamy, że powstały one wskutek niewielkich
różnic gęstości między różnymi obszarami we wczesnym
wszechświecie. Skąd wzięły się te [różnice] […]?

69

0717_881217_polski_kl6_cz_2_DRUK.indd 69 17.07.2019 20:21:31