Page 32 - przyroda 4
P. 32
Krok po kroku
Ćwiczenie terenowe. Wyznaczanie kierunków geograficznych
za pomocą obserwacji cienia (gnomonu, osoby)
Sposób przygotowania gnomonu i pomocniczych Do wyznaczenia kierunków geografi cznych można
okręgów. Narysowane okręgi służą do określenia, kiedy wykorzystać swój cień, stając tyłem do Słońca w południe
cień rzucany przez palik jest najkrótszy słoneczne
1 Obserwację najlepiej wykonać w pierwszy dzień 4 Kiedy cień dotknie po raz drugi tego samego okrę-
jesieni lub wiosny, gdyż wtedy Słońce dokładnie gu, zaznacz to miejsce (na rysunku punkt 2).
wschodzi na wschodzie i zachodzi na zachodzie.
Przygotuj gnomon i sznurek (ok. 2–3 m) z przywią- 5 Połącz punkty zaznaczone na okręgu (na rysunku
zanym na końcu patykiem. czerwona linia) i podziel powstały odcinek na po-
łowę; w środek odcinka wbij patyk.
2 W słoneczny dzień (ok. godz. 11.00) wbij gnomon
w ziemię. Wokół niego narysuj okrąg za pomocą
6 Kierunek od podstawy gnomonu do miejsca wbi-
patyka na sznurku, przywiązanego do gnomonu.
Długość sznurka powinna być równa długości cia patyka to kierunek północny. Tam cień gno-
cienia rzucanego przez gnomon. Skracaj sznurek monu był najkrótszy (granatowa linia na rysunku).
i kolejno narysuj 2–3 mniejsze okręgi.
7 Gdy wyznaczysz już kierunek północny, możesz
3 Kiedy koniec cienia dotknie któregoś z okręgów, określić pozostałe kierunki. Stań twarzą do kie-
zaznacz to miejsce (na rysunku punkt 1). Cień bę- runku północnego, za plecami masz wówczas kie-
dzie się skracał do momentu nazywanego połu- runek południowy, po prawej stronie – wschodni,
dniem słonecznym, a potem zacznie się wydłużać. a po lewej – zachodni.
30
07.10.2022 11:55:09
1007_883353_przyroda_KL4_2022_LIFTING_DRUK.indd 30 07.10.2022 11:55:09
1007_883353_przyroda_KL4_2022_LIFTING_DRUK.indd 30
