Page 126 - wos 8
P. 126
5.4. Etyka życia publicznego
Podejmij temat
Jak myślisz, w jakich okolicznościach
zachowanie osób przedstawionych
na zdjęciu należałoby określić jako
niezgodne z prawem?
Etyka i moralność
Etyka – nauka o moralności, czyli Etyka jest działem filozofii, który zajmuje się badaniem moralności, czyli
normach i zasadach obowiązujących ustalaniem tego, co jest dobre, a co złe, sprawiedliwe i niesprawiedliwe, mo-
w społeczeństwie. ralne i niemoralne. W ramach etyki podejmowane są rozważania nad moral-
ną naturą człowieka, co jest równoznaczne z uzyskaniem odpowiedzi na py-
tanie, jaki z natury jest człowiek, czy zwycięża w nim skłonność do poświęceń
czy też egoizm.
W rozważaniach o etyce pojawia się pojęcie sumienia, które według
filozofa Immanuela Kanta jest „tajemniczym głosem” służący nam za „dro-
gowskaz” (w teologii chrześcijańskiej ów tajemniczy głos utożsamiany jest
z głosem Boga). Sumienie dochodzi do głosu w momencie uświadomienia
sobie rozbieżności między własnym postępowaniem a przyjętymi zasadami
etycznymi. Na przykład wiemy, że ściąganie na sprawdzianach jest naganne,
ponieważ oszukujemy nauczyciela, rodziców, koleżanki i kolegów z klasy, tak-
że samych siebie. To sumienie uzmysławia nam, jak w określonych sytuacjach
powinniśmy się zachować, a jak postąpić nie powinniśmy.
Rozważania nad moralnością człowieka sięgają starożytności – epoki,
w której narodziły się pierwsze cywilizacje. Na przestrzeni dziejów myśliciele
wyznaczyli wartości uniwersalne – takie, którymi powinni kierować się wszy-
scy ludzie. Do takich wartości należą m.in. uczciwość, sprawiedliwość, od-
waga. Badaniami etycznymi objęto też poszczególne dziedziny działalności
człowieka. Tak powstała m.in. etyka zawodowa. Zawiera ona zbiór norm
odpowiadających na pytania, jak przedstawiciele danego zawodu (np. nauczy-
Immanuel Kant (1724–1804) – ciele, urzędnicy, sędziowie, policjanci) powinni postępować. Pierwsza, nad-
niemiecki filozof epoki oświecenia, rzędna zasada odpowiedzialności zawodowej zawiera się w słowach: przede
profesor logiki i metafizyki
na Uniwersytecie Albrechta wszystkim nie szkodzić. Jest to podstawowa reguła etyki zawodowej i ety-
w Królewcu. ki społecznej odpowiedzialności.
124
