Page 124 - biologia5

4.3 Nasiona i owoce

Podejmij temat

Rośliny nie potrafią się poru-
szać, a jednak rozprzestrzeniają
się na nowe tereny, pokonując
po drodze góry, rzeki i pustynie.
W jaki sposób rośliny mogły się
dostać na tę wyspę?

Do czego służy nasiono?

Nasiono pełni dwie podstawowe funkcje. Po pierwsze, razem z owocem ochrania zarodek przed
wyschnięciem lub uszkodzeniami mechanicznymi (np. zgnieceniem). Dodatkowo nasiona wielu roślin
zawierają substancje trujące lub mające nieprzyjemny smak, dzięki czemu nie grozi im zjedzenie ze
strony zwierząt. Po drugie, nasiono zapewnia młodej roślinie zapas substancji odżywczych
(m.in. cukrów, białek i tłuszczów) niezbędnych do wzrostu w pierwszym okresie życia. Roślina uzyskuje
wówczas energię wyłącznie dzięki oddychaniu, zużywając zgromadzone zapasy. Dopiero później – kiedy
wykształci liście – zaczyna się odżywiać samodzielnie przez fotosyntezę.

Budowa nasion
Nasiona bardzo się różnią między sobą kształtem i wielkością, ale wszystkie zawierają trzy podstawowe
elementy: zarodek, łupinę nasienną i zapas substancji odżywczych. U wielu gatunków substan-
cje odżywcze są zgromadzone w bielmie (il. 4.7). U innych bielmo nie występuje, a zamiast tego sub-
stancje odżywcze znajdują się w zarodku, który jest tak duży, że wypełnia całą łupinę (il. 4.8).

Bielmo zawiera zapas
cukrów, tłuszczów i białek zarodek łupina nasienna
dla młodej rośliny

Zarodek to nowo powstała
roślina, która czeka
w nasieniu na sprzyjające
warunki do rozwoju

Łupina nasienna
ochrania nasiono
przed wysychaniem
4.7 Budowa nasiona i uszkodzeniami 4.8 Budowa nasiona fasoli
pszenicy – bielmowego – bezbielmowego

122

0625_Biologia_5_.indd 122 25.06.2018 13:31:28