Page 129 - biologia5

Więcej na temat

Nasiona duże i małe

Wielkość nasion zależy od strategii rozsiewania,
którą przyjmuje dana roślina. Brzozy i topole mają
drobne nasiona, których wytworzenie kosztuje
mało energii. Dzięki temu mogą wyprodukować
ich bardzo wiele. Jednak niewielki zapas substan-
cji odżywczych w małym nasieniu oznacza, że Nasiona brzozy
młoda roślina szybko musi zacząć sama wytwa-
rzać cukry podczas fotosyntezy. Inną strategię
przyjmują rośliny o dużych nasionach. Największe
na świecie – ważące po kilkanaście kilogramów
– wytwarza palma lodoicja seszelska. Zawartymi
w nich substancjami pokarmowymi młoda roślina
odżywia się co najmniej przez rok od wykiełkowa-
nia. Ze względu na to, że rośnie na plaży, czas ten
wykorzystuje na głębokie zakorzenienie w piasku,
aby zapobiec porwaniu przez fale sztormowe.
Pierwsze liście wypuszcza znacznie później. Nasiono lodoicji seszelskiej

W skrócie

Typowe nasiono roślin okrytonasiennych składa się z łupiny pełniącej funkcje ochronne, bielma
stanowiącego zapas substancji pokarmowych oraz zarodka, czyli nowo powstałego organizmu.
Odpowiednio ukształtowane owoce służą roślinom okrytonasiennym do rozprzestrzeniania swoich
nasion – może się to odbywać z pomocą zwierząt, roślin, wiatru lub wody.

Kiełkowanie to pierwszy etap rozwoju rośliny. Młody osobnik (zarodek) nie jest wtedy jeszcze zdolny
do fotosyntezy, więc energię czerpie ze zgromadzonych w nasieniu zapasów, prowadząc
oddychanie tlenowe.

Czy już umiesz? Sprawdź się!

1 Wymień części nasiona roślin okrytonasiennych i opisz ich funkcje.

2 Omów sposoby rozsiewania nasion roślin okrytonasiennych i wyjaśnij, jaką rolę odgrywają w tym
procesie owoce.

3 Wyjaśnij, jakie znaczenie dla kiełkującej rośliny ma dostęp do tlenu, wody i światła. Odwołaj
się do swojej wiedzy na temat tego, skąd kiełkujące nasiona czerpią energię, oraz do wyników
przeprowadzonego doświadczenia.

127

0625_Biologia_5_.indd 127 25.06.2018 13:31:47