Page 43 - biologia 6
P. 43

Podział stawonogów

          Stawonogi to najliczniejsze i najbardziej zróżnicowane organizmy w świecie zwierząt. Można je spotkać
          na lądzie (w glebie i na jej powierzchni), w powietrzu oraz w środowisku wodnym (zarówno w wodach
          słodkich, jak i słonych).
            Mogą prowadzić wolno żyjący, osiadły lub pasożytniczy tryb życia. Żadna grupa zwierząt nie jest tak
          zróżnicowana pod względem rodzaju pobieranego pokarmu i sposobu poruszania. Przystosowania do
          konkretnego środowiska doprowadziły u stawonogów do wykształcenia odnóży nie tylko umożliwiają-
          cych ruch, ale służących także do pobierania pokarmu, rozmnażania czy obrony.
            Ze względu na różnice w budowie ciała i liczbę odnóży stawonogi dzielimy na: skorupiaki, paję-
          czaki, owady i wije (il. 2.2).



                                                        STAWONOGI


                 SKORUPIAKI                   OWADY                    PAJĘCZAKI                     WIJE











             mają głowotułów i odwłok   mają głowę, tułów i odwłok   mają głowotułów (niektóre   mają głowę i tułów, złożony
            oraz 3 lub więcej par odnóży   oraz 3 pary odnóży krocznych;   także odwłok) oraz 4 pary   z wielu widocznych
                   krocznych            wiele owadów ma skrzydła      odnóży krocznych      segmentów, odwłok oraz wiele
                                                                                               par odnóży krocznych


          2.2    Podział stawonogów


          Jak stawonogi rosną?

          Wykształcony, twardy pancerz ogranicza wzrost organizmu. Dlate-                Linienie – okresowe zrzucanie
          go stawonogi okresowo zrzucają tę powłokę ciała, co jest nazywane              pancerza przez stawonogi;
          linieniem (il. 2.3). Wcześniej – pod starym pancerzem – tworzy                 zjawisko to umożliwia wzrost
          się nowy, który jest miękki, elastyczny i pofałdowany, gdyż ma dużo            zwierzęcia.
          większą powierzchnię niż poprzedni. Po linieniu następuje jego roz-
          ciągnięcie.                                                                                 wylinka
            Do  czasu  stwardnienia  nowej  powłoki  trwa  intensywny  wzrost
          organizmu. Potem, na pewien czas, ustaje. Ze względu na powta-
          rzalność  tych  zjawisk  opisany  proces  wzrostu  określany  jest  jako
          skokowy.
            Linienie zachodzi u młodych zwierząt częściej, u starszych rza-
          dziej, nie zachodzi zaś wcale u większości dorosłych owadów i paję-            2.3    Zrzucany przez
          czaków.                                                                        stawonoga pancerz to wylinka

                                                                                  41



   0604_881341_Biologia_6_DRUK.indd   41                                                                      04.06.2019   11:30:55
   38   39   40   41   42   43   44   45   46   47   48