Page 131 - biologia 8

Czym grozi nieograniczone korzystanie z zasobów Ciekawe!
nieodnawialnych?
Zasoby nieodnawialne to w większości zasoby kopalne, czyli takie, które znaj-
dują się pod ziemią. Wydobywamy je, by służyły do produkcji energii i w prze-
myśle. Wśród nich wyróżnia się paliwa kopalne: węgiel brunatny, węgiel
kamienny, ropę naftową i gaz ziemny. Spalając je, pozyskuje się energię ciepl-
ną, którą można przerabiać w elektrociepłowniach na energię elektryczną,
a w silnikach – na energię mechaniczną. Pokłady trzech ostatnich wymienio-
nych paliw są szczególnie mocno eksploatowane. Występują na Ziemi tylko Ropa naftowa i gaz ziemny powsta-
w niektórych miejscach, dlatego są sprzedawane i transportowane specjalny- ły ze szczątków roślinnych i zwierzę-
mi statkami lub koleją bądź rurociągami. cych, głównie z glonów zgromadzonych
Do paliw kopalnych zalicza się również pierwiastki promieniotwórcze, np. wraz z drobnymi okruchami mineral-
uran. Energia powstaje w wyniku rozpadu ich jąder atomowych. Pozyskiwa- nymi w osadach morskich. Podlegały
nie energii elektrycznej w ten sposób odbywa się w elektrowniach jądrowych. one zmianom chemicznym i fizycznym
Zasobami nieodnawialnymi są także surowce metaliczne, np. rudy że- w obecności wodoru, w warunkach pod-
wyższonego ciśnienia i wysokiej tempe-
laza, rudy cynku, oraz zasoby niemetaliczne, np. złoża siarki, soli kamien- ratury. W procesach tych uczestniczyły
nej. Zalicza się do nich także skały wykorzystywane przez człowieka m.in. także bakterie beztlenowe.
w budownictwie, np. granity. Pokłady węgla kamiennego utworzyły
Badania dowodzą, że jeśli będziemy zużywać paliwa kopalne w tym tem- się ze szczątków roślin lądowych. Podle-
pie co obecnie, to węgiel kamienny skończy się w ciągu 150 lat. Z kolei gaz gały one rozkładowi w wilgotnej glebie,
ziemny i ropa naftowa znikną w ciągu 80 lat. Nieograniczone korzystanie przy nikłym dostępie do tlenu, wskutek
czego uległy uwęgleniu. W przemia-
z nieodnawialnych zasobów Ziemi jest nazywane gospodarką rabunkową. nach chemicznych zmniejszał się udział
Jednym z rozwiązań technologicznych służących ograniczeniu zużycia wodoru i tlenu, a rósł – czystego węgla.
paliw kopalnych są samochody elektryczne. Jednak na razie korzyści dla śro- Zarówno pokłady ropy naftowej, jak
dowiska z ich użytkowania są pozorne. Niestety napędzająca je elektryczność i węgla kamiennego pochodzą głów-
w większości pochodzi z elektrowni, w których spala się paliwa kopalne. Roz- nie z ery paleozoicznej, z okresu karboń-
wiązanie to będzie ekologicznie opłacalne wówczas, kiedy te pojazdy będą skiego (patrz il. na s. 51).
ładowane energią odnawialną.

Zasady zrównoważonego rozwoju
W celu zapobiegania gospodarce rabunkowej w korzystaniu z zasobów przy-
rody wprowadza się zasady zrównoważonego rozwoju. Mają zapewnić
postęp technologiczny przy poszanowaniu środowiska przyrodniczego.
Pod koniec XX w. przedstawiciele wielu krajów podpisali w Rio de Jane-
iro dokument o ograniczeniu eksploatacji zasobów. Uzgodnienie to jest na-
zywane Deklaracją z Rio w sprawie środowiska i rozwoju. Uznano,
że należy mieć na uwadze dobro przyszłych generacji – dlatego nie wolno
zużywać zasobów zbyt szybko. Ochrona środowiska jest uwzględniana pod-
czas tworzenia planów rozwoju, a środkiem do zrównoważonego rozwoju jest
ograniczenie konsumpcji dóbr. Zwrócono uwagę na potrzebę recyklin-
gu – odzyskiwania zasobów ze zużytych produktów, np. z akumulatorów czy
baterii. W zgodzie z tymi zasadami jest pozyskiwanie energii z zasobów
odnawialnych, a nie z paliw kopalnych (il. 4.2).

129