Page 126 - biologia 8

Zależności antagonistyczne

Nazwa Wpływ* Charakterystyka Przykłady

• rywalizacja osobników lub populacji różnych • konkurencja roślin np. o światło
gatunków o te same zasoby środowiska
• zmiana niszy eko logicznej szczura śniadego
konkurencja – / – • występuje wówczas, gdy nisze ekologiczne z powodu pojawienia się w Eu ropie szczura
wędrownego
gatun ków się pokrywają
• w wyniku konkurencji dochodzi do zawężenia
nisz ekologicznych, a nie kiedy do wypierania
słabszego konkurencyjnie gatunku z danego
siedliska
• roślinożercy najczęściej zgryzają rośliny • ssaki kopytne odżywiające się trawami
roślino- żerność + / – bez doprowadzania do ich śmierci, choć • mszyce odżywiające się sokami roślin
przynosząc im straty; tylko czasami może się
zdarzyć, że dochodzi do śmierci rośliny
• drapieżniki zabijają i zjadają przedstawicieli • lwy polujące na antylopy
drapieżnictwo + / – • zja dający są zazwyczaj więksi od swych ofiar, • oko nie żywiące się uklejami
innego gatunku (ofiary) wielokrotnie w ciągu
• lisy zjadające kury
swego życia w celach pokarmowych
• sikory zjadające larwy owa dów
a je śli mniejsi – polują stadnie
• biedronki zjadające mszyce
• w biocenozie zjadający i zjadani regulują
nawzajem swoją liczebność • pasożyty zewnętrzne, np. pchły, kanianki
• pasożyty żyją kosztem osobników innego
pasożytnictwo + / – gatunku (żywicieli) i zazwyczaj nie zabijają ich, • pa sożyty wewnętrzne, np. ta siemce, buławinka
lecz znacznie osłabiają
czerwona, zarodziec malarii, dwoinka rzeżączki

* Wpływ na populację gatunków będących we wzajemnej zależności: (+) korzystny, (–) niekorzystny.

Nisza ekologiczna – wymagania życiowe gatunku odnoszące się do zasobów środowiska.

Tolerancja ekologiczna – zdolność organizmu do przystosowania się do zmian danego czynnika w określonych
granicach. Każdy gatunek ma pewien zakres tolerancji. Skrajne wartości danego czynnika środowiska są określane
jako minimum i maksimum. Wartości średnie są najkorzystniejsze dla organizmu. Określa się je jako optimum.
Ze względu na zakres tolerancji wśród organizmów wyróżnia się:

z stenobiony – mają wąski zakres tolerancji,
z eurybionty – mają szeroki zakres tolerancji.

Gatunki o wąskim zakresie tolerancji na określone warunki środowiska to gatunki wskaźnikowe.

Przykładowe organizmy
wskaźnikowe

bogactwo soli mineralnych w glebie:
wilgotne podłoże: knieć błotna, przylaszczka pospolita, bodziszek kwaśne podłoże: wrzos zwyczajny,
niezapominajka błotna, kozłek lekarski fiołek trójbarwny, pieprznik jadalny
łąkowy, sromotnik smrodliwy

124